Sześcioletni plan gospodarczy Polski 1950-1955
Posted: Sat Mar 05, 2011 4:25 pm
USTAWA
z dnia 21 lipca 1950 r.
o 6-letnim planie rozwoju gospodarczego i budowy podstaw socjalizmu na lata 1950-1955.
(Dz. U. z dnia 30 sierpnia 1950 r.)
Rozdział 1.
Podstawowe zadania planu.
1. Historyczne zwycięstwo Związku Radzieckiego w drugiej wojnie światowej nad faszystowskimi Niemcami i ich sojusznikami oraz wyzwolenie Polski przez bohaterską Armię Radziecką, która przyszła z odsieczą bohaterskiej walce mas ludowych Polski przeciwko okupantom hitlerowskim i rodzimym wyzyskiwaczom, zmieniły dotychczasowy bieg historii naszego narodu.
Dzięki zwycięstwu ZSRR, które wyrosło z pełnego triumfu wielkiej rewolucji socjalistycznej, polskie masy ludowe z klasą robotniczą na czele obaliły panowanie kapitalistów i obszarników i objęły w Polsce rządy, ustanawiając i utrwalając państwo demokracji ludowej, spełniające podstawowe funkcje dyktatury proletariatu.
Dzięki objęciu władzy przez masy ludowe i przeprowadzeniu rewolucyjnych przeobrażeń społeczno-gospodarczych znajdujących swój wyraz w reformie rolnej i przejęciu na własność państwa kluczowych pozycji gospodarki narodowej oraz dzięki wszechstronnej pomocy Związku Radzieckiego, udzielanej Polsce Ludowej od chwili jej powstania, kraj nasz mógł wyzwolić się z zależności od kapitału zagranicznego, złamać kapitalistyczne okowy krępujące rozwój sił wytwórczych i wejść w sposób trwały na drogę socjalistycznego budownictwa.
2. Władza ludowa objęła rządy w kraju zniszczonym wskutek działań wojennych i okupacji hitlerowskiej. Z rąk hitlerowskich oprawców zginęło 6 milionów obywateli polskich, 1 milion 600 tys. osób częściowo lub całkowicie straciło zdolność do pracy.
Zniszczenia wojenne i rekwizycje doprowadziły do zmniejszenia majątku narodowego o około 38%.
Zniszczenia wojenne i skutki gospodarki okupantów poważnie obniżyły poziom sił wytwórczych i stopę życiową mas pracujących nawet w porównaniu z niskim poziomem przedwojennej kapitalistyczno-obszarniczej Polski. W warunkach kapitalizmu trzeba by całych dziesięcioleci, aby wyrównać szkody zadane przez wojnę.
Dzięki objęciu władzy przez masy ludowe i przepędzeniu wielkich kapitalistów i obszarników oraz dzięki pomocy Związku Radzieckiego, możliwa stała się szybka odbudowa kraju w wyjątkowo krótkim okresie czasu.
Po przezwyciężeniu pierwszych trudności powojennych i utrwaleniu zrębów gospodarki planowej, z inicjatywy Polskiej Partii Robotniczej uchwalono trzyletni Plan Odbudowy Gospodarczej. Plan ten obejmujący lata 1947-1949 został przedterminowo i zwycięsko zrealizowany.
W wyniku wykonania planu trzyletniego została w zasadzie zakończona odbudowa gospodarcza; został osiągnięty poważny rozwój sił wytwórczych kraju zarówno w porównaniu z r. 1946, jak i w porównaniu z poziomem przedwojennym; wzrosła stopa życiowa mas pracujących ponad poziom przedwojenny i została zapoczątkowana rewolucja kulturalna.
W r. 1946 globalna produkcja wielkiego i średniego przemysłu wynosiła 6,5 miliarda złotych wg cen niezmiennych, czyli 75% poziomu przedwojennego, a w r. 1949 osiągnęła już 15,3 miliardów zł czyli 177% poziomu przedwojennego. W przeliczeniu na jednego mieszkańca wartość produkcji wielkiego i średniego przemysłu wyniosła 250% w porównaniu do okresu przedwojennego. Szczególnie silnie wzrosła produkcja środków wytwórczości, której udział w ogólnej wartości produkcji przemysłu i rzemiosła wzrósł z 47% w r. 1938 i 51%, w r. 1946 do 54% w r. 1949.
W roku 1949 wyprodukowaliśmy 8,3 mld. kWh energii elektrycznej czyli o 108% więcej niż przed wojną; 74,1 mil. ton węgla czyli o 94% więcej niż przed wojną; produkcja stali osiągnęła 2,3 mil. ton, przekraczając poziom przedwojenny o 60%. Uruchomiono na wielokrotnie większą niż przed wojną skalę produkcję parowozów i wagonów kolejowych, zapoczątkowano produkcję traktorów i samochodów ciężarowych. Produkcja obrabiarek do metali i drzewa osiągnęła 10,6 tys. ton, przekraczając poziom przedwojenny o 494%, produkcja maszyn i narzędzi rolniczych osiągnęła 174% poziomu przedwojennego.
Produkcja azotniaku wzrosła o 111% a superfosfatu mineralnego o 140%.
W zakresie artykułów przemysłowych bezpośredniego spożycia produkcja tkanin bawełnianych wynosiła w r. 1949 - 64,6 tys. ton, przekraczając poziom przedwojenny o 24%; produkcja tkanin wełnianych - 28,1 tys. ton, osiągając poziom o 34% wyższy niż przed wojną, produkcja papieru wyniosła - 265,2 tys. ton, czyli o 30% więcej niż przed wojną, produkcja cukru w kampanii 1949/50 - 745,3 tys. ton, czyli o 52% więcej niż w kampanii 1938/39.
Udział produkcji przemysłowej o łącznej wartości produkcji całego przemysłu i rolnictwa licząc w cenach niezmiennych wzrósł z 51,8% w r. 1937 do 66,5% w 1949 r.
Wszystkie te dane świadczą o osiągniętym w okresie planu trzyletniego wydatnym postępie w dziedzinie uprzemysłowienia kraju. Podczas kiedy przemysł w okresie planu trzyletniego rozwijał się na podstawie wielkiej socjalistycznej gospodarki, rolnictwo opierało się w swojej przeważającej masie na rozproszonych indywidualnych gospodarstwach chłopskich. Jednakże dzięki przeprowadzonej reformie rolnej, rosnącej pomocy, udzielanej przez państwo małym i średnim gospodarstwom chłopskim, polityce ograniczania wyzysku kapitalistycznego na wsi oraz dzięki rozwojowi państwowych gospodarstw rolnych, wzrosła również poważnie produkcja rolna. Wartość produkcji rolnej na jednego mieszkańca wyniosła w r. 1949 więcej niż przed wojną, przy czym produkcja roślinna przekroczyła poziom przedwojenny o 24%, a produkcja zwierzęca o 12%. Znacznie przekroczony został przedwojenny poziom transportu kolejowego i samochodowego, przeładunków portowych i żeglugi morskiej.
W wyniku wzrostu produkcji dochód narodowy Polski był w 1949 r. ponad 1/4 większy niż przed wojną. Wzrostowi dochodu narodowego towarzyszył silny wzrost akumulacji. W okresie planu trzyletniego zrealizowane zostały w ramach planu inwestycyjnego ogólne nakłady wartości około 790 mld. złotych w cenach 1950 r.
Trzyletni Plan Odbudowy Gospodarczej stawiał zadanie wydatnego podniesienia stopy życiowej ludności i przekroczenia pod tym względem poziomu przedwojennego. Zadanie to zostało zrealizowane. Spożycie najważniejszych artykułów, które w r. 1946 kształtowało się w przeliczeniu na jednego mieszkańca znacznie niżej niż przed wojną, wzrosło wydatnie i w szeregu artykułów przekroczyło znacznie poziom przedwojenny. Spożycie mąki pszennej na jednego mieszkańca w r. 1949 było o 31% wyższe niż przed wojną, spożycie jaj o 19%, mięsa o 25%, cukru o 53%, tkanin bawełnianych o 17%, a tkanin wełnianych o 61% większe niż przed wojną.
Przeciętne płace realne pracowników fizycznych i umysłowych łącznie wzrosły w r. 1949 dwukrotnie w porównaniu z r. 1946, w rezultacie czego przekroczyły znacznie poziom przedwojenny.
Jednocześnie pracownicy korzystali z poważnych osiągnięć w dziedzinie rozwoju ubezpieczeń społecznych, których cały koszt obciążył zakłady pracy, i szerokiego rozwoju wczasów pracowniczych. Została stworzona nowa instytucja zasiłków rodzinnych, stanowiąca dodatkowy, poważny element płacy zarobkowej.
W wyniku reformy rolnej, osadnictwa na ziemiach odzyskanych oraz polityki ekonomicznej państwa ludowego, konsekwentnie realizującej pomoc małorolnym i średniorolnym chłopom, wydatnie poprawiło się ich położenie materialne. Dzięki rozparcelowaniu majątków obszarniczych i ograniczaniu wyzysku uprawianego przez bogaczy wiejskich, dzięki polityce opłacalnych cen rolniczych oraz państwowej pomocy kredytowej i inwestycyjnej dla małych i średnich gospodarstw, dochody tych gospodarstw znacznie wzrosły, w porównaniu z okresem przedwojennym. W okresie planu trzyletniego podniósł się poziom zdrowotności i nastąpił poważny spadek śmiertelności w stosunku do okresu przedwojennego, rozszerzył się zasadniczo zakres opieki nad matką i dzieckiem, nastąpił rozwój szkolnictwa wszystkich szczebli i udostępnienie go masom pracującym, nastąpiło upowszechnienie kultury.
W rezultacie wykonania planu trzyletniego zagospodarowane zostały i złączone w jedną całość gospodarczą z resztą kraju ziemie odzyskane. Potencjał gospodarczy ziem odzyskanych, odbudowany ze zniszczeń wojennych i uruchomiony wysiłkiem polskich mas pracujących, stał się jedną z podstaw szybkiego rozwoju gospodarczego całego kraju.
W rezultacie wykonania planu trzyletniego sektor socjalistyczny gospodarki narodowej poważnie wzmocnił się i rozszerzył.
Gdy w r. 1946 produkcja przemysłu socjalistycznego stanowiła 79% wartości produkcji łącznej całego przemysłu i rzemiosła, w r. 1949 udział ten wzrósł do 89%. W rolnictwie wartość produkcji gospodarstw państwowych wzrosła z 1,6% w 1946 r. do 6,4% w 1949 r. ogólnej wartości produkcji rolnej. W ostatnim roku planu trzyletniego został zapoczątkowany rozwój rolniczej spółdzielczości produkcyjnej. Poza państwowymi gospodarstwami rolnymi i spółdzielniami produkcyjnymi sektor socjalistyczny w rolnictwie reprezentowany był przez spółdzielcze i państwowe ośrodki maszynowe.
Handel państwowy i spółdzielczy, który w 1946 r. obejmował 80% obrotów hurtowych i 22% obrotów detalicznych, w r. 1949 objął blisko 100% obrotów hurtowych i 55% obrotów detalicznych.
Skup zboża i mięsa został całkowicie przejęty przez sektor socjalistyczny. Państwo Ludowe zrealizowało monopol sektora socjalistycznego w dziedzinie handlu zagranicznego.
W związku ze zmianami struktury społeczno-gospodarczej kraju, zmieniła się radykalnie struktura klasowa ludności. Liczba osób utrzymujących się z pracy najemnej, poza rolnictwem wzrosła z 18,2% ludności w okresie przedwojennym na 35,9% w 1949 r.
Zostało zlikwidowane bezrobocie, plaga mas pracujących kapitalistyczno-obszarniczej Polski, a przeludnienie rolnicze, które przed wojną szacowano w Polsce na ok. 8 mil. osób, zostało zredukowane do niewielkich rozmiarów.
Wzrost świadomości i bojowości politycznej oraz aktywności produkcyjnej klasy robotniczej, rozwój ruchu współzawodnictwa pracy i ruchu racjonalizatorskiego, umocnienie sojuszu robotniczo-chłopskiego i wzrost świadomości pracujących mas chłopskich, włączenie się przeważającej części inteligencji pracującej w dzieło budownictwa socjalistycznego, wzrost czynnego udziału w życiu gospodarczym i społecznym kobiet i młodzieży - zdecydowały o pomyślnym wykonaniu planu trzyletniego.
3. Wyniki osiągnięte w okresie odbudowy umożliwiają przejście do nowego etapu budownictwa socjalistycznego, postawienie gospodarce narodowej nowych zadań w dziedzinie rozwoju sił wytwórczych i przebudowy społecznej. Zgodnie z wytycznymi, uchwalonymi w grudniu 1948 r. przez I Kongres Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sześcioletni plan rozwoju i przebudowy gospodarczej Polski jest planem wielkiego rozwoju sił wytwórczych, wzrostu dobrobytu mas pracujących, rozkwitu kultury, planem budowy podstaw socjalizmu w Polsce.
Zbudowanie podstaw socjalizmu oznacza:
(1) Znaczne podniesienie poziomu sił wytwórczych ze szczególnym uwzględnieniem produkcji środków wytwórczości.
(2) Okiełzanie i ograniczenie elementów kapitalistycznych w tych dziedzinach naszej gospodarki, w których jeszcze one występują, oraz dalsze ich stopniowe wypieranie, a następnie i likwidowanie jako klasy.
(3) Dobrowolne przekształcenie poważnej części gospodarstw małorolnych i średniorolnych w gospodarstwa zespołowe - socjalistyczne spółdzielnie produkcyjne i zamykanie przez to źródeł rozwoju kapitalizmu.
(4) Oparte na zasadach socjalistycznej solidarności i wzajemnej pomocy pogłębienie i zacieśnienie wzajemnych stosunków ekonomicznych i współpracy gospodarczej prowadzące do jego najszerszego rozwoju sił wytwórczych na bazie planów gospodarczych Polski, ZSRR i krajów demokracji ludowej.
(5) Znaczny wzrost dobrobytu materialnego, polepszenie warunków życiowych i podniesienie kultury i aktywności mas pracujących.
Dla osiągnięcia tych celów należy:
(1) Zapewnić szybki rozwój przemysłu socjalistycznego, a w pierwszym rzędzie przemysłu produkującego środki wytwórczości, od którego poziomu zależy rozwój całej gospodarki narodowej.
W szczególności należy zapewnić szybki rozwój przemysłu hutniczego, maszynowego i chemicznego. Dla lepszego zaspokojenia potrzeb mas pracujących należy jednocześnie wydatnie rozwinąć przemysł produkujący przedmioty spożycia. Szczególną opieką winien być otoczony rozwój drobnego przemysłu socjalistycznego, nastawionego na zaspokojenie potrzeb lokalnych.
(2) Osiągnąć taki poziom produkcji rolnej, który umożliwi zaspokojenie rosnących potrzeb gospodarki narodowej na produkty rolne; zapewnić materialne i techniczne warunki dobrowolnego zrzeszenia w spółdzielnie produkcyjne poważnej części gospodarstw chłopskich;
przekształcić państwowe majątki we wzorcowe socjalistyczne gospodarstwa rolne;
zwiększyć pomoc państwa ludowego dla podniesienia produkcji drobnych i średnich gospodarstw chłopskich oraz wzmocnić socjalistyczne regulowanie przez państwo drobnotowarowej gospodarki chłopskiej.
(3) Osiągnąć znaczne zwiększenie krajowej bazy surowcowej, jako niezbędnej podstawy rozwoju gospodarki narodowej, a w szczególności rozwinąć wydobycie rud żelaza i metali nieżelaznych, ropy naftowej, soli potasowych; zwiększyć produkcję podstawowych surowców chemicznych, celulozy i włókien sztucznych; zwiększyć produkcję przemysłowych surowców rolniczych, a zwłaszcza tłuszczów roślinnych i zwierzęcych, lnu i innych roślin włóknistych, skór surowych i wełny.
(4) Poważnie zwiększyć siłę obronną kraju przez wzrost ogólnego potencjału wytwórczego i rozwój specjalnego przemysłu obronnego.
(5) Zapewnić dalszy rozwój sieci i obrotów socjalistycznego handlu, systematycznie wypierając elementy kapitalistyczne; zapewnić racjonalną organizację, właściwy układ sieci handlowej oraz jej unowocześnienie w celu wydatnej poprawy poziomu obsługi mas pracujących.
(6) W oparciu o szybkie tempo wzrostu akumulacji socjalistycznej i biorąc pod uwagę wielki zasięg nakładów inwestycyjnych, niezbędny dla wykonania zadań planu, rozwinąć odpowiednio produkcję materiałów budowlanych i przemysł budowlany i wyposażyć go w nowoczesne środki techniczne.
(7) Zapewnić systematyczny postęp techniczny i organizacyjny we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej jako warunek, bez którego niemożliwe jest osiągnięcie planowanego tempa wzrostu produkcji i zwiększenia wydajności pracy; stworzyć warunki wszechstronnego rozwoju nauki oraz prac naukowo-badawczych w oparciu o osiągnięcia przodującej nauki radzieckiej.
(Cool Osiągnąć znaczny wzrost wydajności pracy we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej, dążąc do maksymalnego zmniejszenia rozpiętości istniejących pod tym względem między Polską a krajami najbardziej uprzemysłowionymi. W tym celu należy dążyć do najpełniejszego wykorzystania czasu pracy; wydatnie rozszerzyć mechanizację robót pracochłonnych; zapewnić pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnej maszyn i urządzeń oraz intensyfikację procesów produkcyjnych; stworzyć warunki dla pogłębienia i rozszerzenia ruchu socjalistycznego współzawodnictwa pracy i ruchu racjonalizatorskiego; umocnić socjalistyczną dyscyplinę pracy w całej gospodarce narodowej.
(9) Osiągnąć poważne oszczędności w gospodarce narodowej przez zmniejszenie norm zużycia surowców, materiałów, paliwa i energii, a w szczególności zmniejszyć normy zużycia żelaza, drzewa, cementu i innych materiałów budowlanych oraz metali nieżelaznych.
(10) Zapewnić systematyczne podnoszenie stopy życiowej mas pracujących drogą wzrostu zarobków gotówkowych i stopniowej realizacji polityki obniżania cen w miarę wzrostu wydajności pracy i zmniejszania kosztów własnych produkcji; zapewnić rozwój i usprawnienie systemu ubezpieczeń społecznych, opieki nad matką i dzieckiem, wczasów pracowniczych, polepszenie warunków mieszkaniowych klasy robotniczej, rozbudowę urządzeń komunalnych.
(11) Poprawić warunki zdrowotne mas pracujących i ulepszyć ochronę zdrowia ludności, poprawić warunki bezpieczeństwa i higieny pracy.
(12) Podnieść poziom kulturalny szerokich mas pracujących; zlikwidować do końca analfabetyzm; zapewnić rozwój i podniesienie poziomu szkolnictwa wszystkich szczebli, rozwój prasy i wydawnictw książkowych, radiofonii i kinematografii i udostępnić w jak najszerszym stopniu szerokim masom pracującym osiągnięcia kultury i sztuki; rozwijać i pogłębiać rewolucję kulturalną w Polsce.
(13) Zapewnić gospodarce narodowej dopływ potrzebnej ilości nowych robotników oraz kadr wykwalifikowanych robotników i personelu technicznego i kierowniczego oraz szeroki rozwój szkolnictwa zawodowego wszystkich szczebli i szeroki rozwój kursów dokształcających i przysposabiających do zawodu, przez budownictwo osiedli mieszkaniowych i urządzeń socjalnych związanych z zakładami pracy, przez szerokie wciągnięcie kobiet do produkcji i ułatwienie im pracy zawodowej. Zapewnić dopływ kadr kwalifikowanych do administracji państwowej, instytucji kulturalno-oświatowych oraz służby zdrowia.
(14) Podnieść poziom aktywności gospodarczej i kulturalnej zacofanych wschodnich i centralnych części kraju oraz niektórych niedostatecznie jeszcze zagospodarowanych powiatów w województwach zachodnich i północnych przez odpowiednią politykę rozmieszczenia sił wytwórczych.
(15) Umocnić złoty polski; upowszechnić i umocnić rozrachunek gospodarczy w przedsiębiorstwach socjalistycznych; wzmóc walkę z wszelkimi przejawami marnotrawstwa, rozrzutności i przerostów administracyjnych; przyspieszyć obieg środków obrotowych, osiągnąć poważne obniżenie kosztów własnych, osiągnąć wysoki poziom i systematyczny wzrost socjalistycznej akumulacji we wszystkich gałęziach gospodarki.
(16) Stworzyć państwowe rezerwy surowców i materiałów oraz podstawowych artykułów konsumpcyjnych w celu zabezpieczenia gospodarki narodowej.
(17) Udoskonalić organizację i pogłębić metody socjalistycznego planowania, jako podstawowego narzędzia kierownictwa gospodarki narodowej i mobilizacji jej wewnętrznych rezerw; rozwinąć i pogłębić planowanie wewnątrzzakładowe, wzmocnić i rozszerzyć planowanie terenowe.
Realizacja zadań planu 6-letniego wymagać będzie ogromnego rozmachu, budownictwa socjalistycznego, mobilizacji wysiłku całego narodu, ujawnienia i wykorzystania wszystkich rezerw gospodarki narodowej. W realizacji planu szczególnie wielka rola przypadnie młodemu pokoleniu narodu. Wykonanie planu wymagać będzie zwielokrotnionej energii mas pracujących, Partii, organizacji społecznych i aparatu państwowego w pokonywaniu trudności, powstających w toku urzeczywistnienia planu. Wymagać ona będzie zaostrzenia walki klasowej przeciw elementom kapitalistycznym i reakcyjnym, wymagać będzie wielkiego zaostrzenia czujności rewolucyjnej ze strony klasy robotniczej i mas pracujących w stosunku do agentur imperialistycznych, w stosunku do wewnętrznych i zewnętrznych wrogów.
W oparciu o sojusz z wielkim Związkiem Radzieckim i jego braterską pomoc oraz o współpracę z krajami demokracji ludowej, rozwijając niespożyte siły narodu, Polska Ludowa ma możność pokonania wszelkich knowań imperialistycznych i trudności wewnętrznych oraz zwycięskiego wykonania wielkiego planu budowy podstaw socjalizmu, który zmieni oblicze naszego kraju i wzmocni nasz wkład we wspólne dzieło obrony pokoju i postępu.
Rozdział 2.
Wzrost produkcji i inwestycji.
Rozwój przemysłu.
1. W r. 1955 - w ostatnim roku planu 6-letniego należy osiągnąć wartość produkcji całego przemysłu socjalistycznego w wysokości 43,8 mld. zł w cenach niezmiennych, tj. wzrost o 158% w porównaniu z r. 1949.
Wartość produkcji przemysłu wielkiego i średniego wzrośnie do 36,5 mld. zł w cenach niezmiennych, tj. o 136%, a drobnego przemysłu socjalistycznego wzrośnie do 7,3 miliarda złotych tj. o 384%.
2. W celu stworzenia szerokiej podstawy socjalistycznego uprzemysłowienia należy zapewnić szybszy wzrost produkcji środków wytwórczości. Wartość produkcji środków wytwórczości w przemyśle wielkim i średnim wzrośnie w roku 1955 o 154%, a wartość produkcji przedmiotów spożycia o 111% w porównaniu z rokiem 1949.
3. W r. 1955 produkcja ważniejszych artykułów przemysłowych osiągnie:
Paliwa i energetyka
Węgiel kamienny 100 mil. t.
Węgiel brunatny 8,4 mil. t.
Ropa naftowa 394 tys. t.
Gaz ziemny 480 mil. m3
Energia elektryczna 19,3 mld. kWh
Kopalnictwo rud
Rudy żelazne 3,0 mil. t.
Rudy cynkowo-ołowiane 2,2 mil. t
Rudy miedziane 3,2 mil. t.
Hutnictwo
Surówka 3,5 mil. t.
Stal surowa 4,6 mil. t.
Wyroby walcowane 3,2 mil. t
Cynk 197,6 tys. t.
Miedź elektrolityczna 25,0 tys. t.
Maszyny i urządzenia
Obrabiarki do metali i drzewa 12,2 tys. szt.
Turbiny parowe kondensacyjne 125 MW
Kotły wodnorurkowe stałe 3.000 t. pary/godz.
Maszyny i urządzenia dla hutnictwa 161 mil. zł wg cen niezm.
Maszyny i urządzenia dla górnictwa 290,5 mil. zł wg cen niezm.
Maszyny włókiennicze 80 mil. zł wg cen niezm.
Urządzenia dźwigowe 24,5 tys. t.
Sprężarki amoniakalne 600 t.
Maszyny rolnicze
Traktory 11 tys. szt.
Kombajny do zbóż 750 szt.
Pługi traktorowe 14,3 tys. szt.
Siewniki traktorowe do zbóż 5 tys. szt.
Snopowiązałki 5,6 tys. szt.
Młocarnie motorowe 6 tys. szt.
Maszyny budowlane
Betoniarki 1.150 szt.
Ciężkie żurawie 140 szt.
Wielkie koparki 75 szt.
Windy budowlane 2.500 szt.
Środki transportowe
Parowozy normalnotorowe 315 szt.
Wagony towarowe normalnotorowe w przeliczeniu na 2-osiowe 18,8 tys. szt.
Wagony osobowe 630 szt.
Samochody ciężarowe 25 tys. szt.
Samochody osobowe 12 tys. szt.
Artykuły elektrotechniczne
Silniki elektryczne do 50 KW 170 tys. szt.
Silniki elektryczne powyżej 50 KW 5 tys. szt.
Transformatory dla gospodarki energetycznej 2,4 tys. MVA
Aparatura rozdzielcza i zabezpieczeniowa
wysokiego i niskiego napięcia 181 mil. zł wg cen niezm.
Kable silnoprądowe ziemne 22 tys. ton
Żarówki oświetleniowe normalne 33 mil. szt.
Łącznice telefoniczne 85 tys. numerów
Odbiorniki radiowe 300 tys. szt.
Artykuły chemiczne
Kwas siarkowy w przeliczeniu na 100% 540 tys. ton
Soda kalcynowana 389 tys. ton
Soda kaustyczna 162 tys. ton
Nawozy azotowe w przeliczeniu na czysty składnik N 230,8 tys. ton
Nawozy fosforowe w przeliczeniu na czysty składnik P2 05 250 tys. ton
Sól potasowa w przeliczeniu na K2O 16 tys. ton
Środki owadobójcze 26,9 tys. ton
Barwniki 7,9 tys. ton
Elektrody węglowe 31 tys. ton
Kauczuk syntetyczny 13 tys. ton
Penicylina 800 mld. jedn.
Materiały budowlane
Cement 4.950 tys. t.
Cegła budowlana 3.756 mil. szt.
Wapno budowlane 1,6 mil. t.
Szkło i ceramika
Szkło okienne 15 mil. m2
Szkło do opakowań 147,1 tys. t.
Porcelana techniczna i elektrotechniczna 15,2 tys. t.
Porcelana stołowa 8,5 tys. t.
Fajans stołowy 6,6 tys. t.
Artykuły włókiennicze
Tkaniny bawełniane 607,7 mil. mb.
Tkaniny wełniane 74,9 mil. mb.
Tkaniny lniane i pakulane 74,7 mil. mb.
Tkaniny jedwabne 103,9 mil. mb
Wyroby dziane 14,5 tys. t.
Włókno cięte 56,8 tys. t.
Sztuczny jedwab 16,6 tys. t.
Obuwie
Obuwie skórzane 22,2 mil. par.
Obuwie gumowe 16,4 mil. par.
Papier i celuloza
Celuloza 414,0 tys. t.
Papier 530,0 tys. t.
Tektura 94,8 tys. t.
Artykuły drzewne
Tarcica 4 mil. m3
Sklejki i płyty stolarskie 106 tys. m3
Płyty spilśnione 80 tys. t.
Meble gięte 2,8 mil. szt.
Meble stolarskie i tapicerskie 3,1 tys. mil. szt.
Komplety mebli 137 tys. kompl.
Zapałki 320 tys. skrzyń
Artykuły przemysłu spożywczego
Cukier 1.100 tys. t.
Tłuszcze zwierzęce jadalne 116 tys. t.
Olej jadalny 25 tys. t.
Masło 116 tys. t.
Mięso 952 tys. t.
Spirytus surowy w przeliczeniu na 100% 214,6 mil. l.
Piwo 600 mil. l.
Wino 35,4 tys. l.
Sól kamienna i warzona 485 tys. t.
Mydło do prania 88,1 tys. t.
Papierosy 30 mld. szt.
4. Wydajność pracy w socjalistycznym przemyśle wielkim i średnim mierzona wartością produkcji w cenach niezmiennych na jednego robotnika produkcyjnego winna wzrosnąć o 66%.
5. Należy osiągnąć obniżenie kosztów własnych produkcji w przemyśle socjalistycznym o co najmniej 17%, przy znacznym polepszeniu jakości wyrobów.
6. Nakłady na inwestycje przemysłowe wyniosą w okresie planu 2.535 mld. zł w cenach 1950 roku; z sumy tej 76% przeznacza się na rozbudowę przemysłu środków wytwórczości.
7. W rozwoju przemysłu należy jak najszerzej wykorzystać prace instytutów naukowo-badawczych. Instytutom tym należy wyznaczyć jako zasadnicze zadanie opracowanie środków dotyczących polepszenia procesów technologicznych, podjęcia nowych produkcji, polepszenia jakości wyrobów, a także zastosowania materiałów zastępczych. Instytuty naukowo-badawcze winny w coraz szerszym zakresie dokonywać prac na skalę półtechniczną w powiązaniu z pracami projektowymi i konstrukcyjnymi przemysłu. Nakłady inwestycyjne na rozwój instytutów naukowo-badawczych przemysłu wyniosą 26 mld. zł w cenach z 1950 r.
Należy wydatnie rozszerzyć zakres badań i poszukiwań geologicznych, stosując nowoczesne metody. W szczególności należy przeprowadzić prace w zakresie poszukiwań węgla kamiennego koksującego oraz nowych złóż węgla kamiennego i brunatnego poza eksploatowanymi zagłębiami, ropy naftowej i gazu ziemnego, rud żelaza i metali nieżelaznych oraz surowców skalnych dla potrzeb przemysłu i budownictwa. W celu stworzenia racjonalnej podstawy do zaopatrzenia w wodę zakładów przemysłowych i osiedli należy rozszerzyć zakres badań i poszukiwań hydrogeologicznych.
8. Należy upowszechnić system planowych, zapobiegawczych remontów maszyn i urządzeń wytwórczych osiągając skrócenie czasu trwania remontów; polepszyć jakość prac remontowych i dzięki temu wydatnie zmniejszyć czas przestoju parku maszynowego.
9. W celu zaspokojenia rosnących potrzeb przemysłu, trakcji elektrycznej oraz potrzeb ludności miast i wsi - należy wytworzyć w roku 1955 - 2,3 razy więcej energii elektrycznej niż w roku 1949.
Wzrost zainstalowanej mocy wyniesie 2.620 MW. Wybuduje się 14 zawodowych elektrowni parowych oraz szereg elektrowni cieplnych przemysłowych. Nowe elektrownie zawodowe wyposażone będą w nowoczesne kotły i turbogeneratory i dostosowane do spalania miału i odpadkowych gatunków węgla, nie nadających się do transportu.
Powstaną pierwsze w Polsce elektrociepłownie.
Uruchomiona będzie w Koninie wielka elektrownia, oparta na węglu brunatnym, która stanie się bazą energetyczną nowego ośrodka przemysłowego na Kujawach. Rozpoczęta będzie budowa pierwszej w Polsce elektrowni na bazie torfu w Wiźnie (woj. białostockie). Moc elektrowni wodnych wzrośnie o około 65%.
Należy rozbudować sieć przesyłowo-rozdzielczą, dostosowując ją do rozmieszczenia sił wytwórczych, w szczególności do lokalizacji nowych zakładów przemysłowych. Wzrost długości sieci wyniesie 76.000 km, z czego 5.000 km przypadnie na linie najwyższych napięć - 60.000 - 220.000 volt. Wzrost mocy stacji transformatorowych wyniesie 6.000 MVA.
Należy wydatnie poprawić współczynniki eksploatacyjne i zmniejszyć koszt własny energii elektrycznej. W szczególności należy wydatnie skrócić czas postoju urządzeń w remoncie, usprawnić organizację remontów i zmniejszyć zużycie węgla na kilowatogodzinę.
10. W górnictwie węgla kamiennego osiągnąć w roku 1955 wydobycie węgla w ilości 100 mil. ton, tj. wzrost o 35%, wybudować 11 nowych kopalń o zdolności produkcyjnej około 9 mil. t. i uruchomić 36 nowych poziomów na starych kopalniach, które dadzą w roku 1955 -14,5 mil. ton węgla.
W celu szerokiego zastosowania podsadzki płynnej należy zakończyć budowę specjalnej linii kolejowej do przewozu piasku i osiągnąć produkcję piaskowni 28,5 mil. m3 piasku rocznie.
Należy przyśpieszyć tempo robót górniczych drogą mechanizacji najbardziej pracochłonnych robót ręcznych, zwiększyć wydobycie węgla ze ścian z 43% do 55% w roku 1955, wydobycie zabierek zmniejszyć z 37,7% do 30%. Szeroko zmechanizować roboty przygotowawcze i eksploatacyjne przez stosowanie wiertarek półautomatycznych, ładowarek, wrębówek, transporterów zgrzebłowych i innych mechanizmów, wprowadzić wydobycie węgla przy pomocy kombajnów węglowych, aby w roku 1955 na ogólną ilość 500 ścian kombajny pracowały co najmniej na 220 ścianach.
W dziedzinie transportu należy rozszerzyć konwejeryzację transportu dołowego, podnieść stopień elektryfikacji lokomotyw dołowych oraz ich moc, przeprowadzić dalszą elektryfikację i unowocześnienie wyciągów, zastąpić w dużej mierze dołowe napędy pneumatyczne przez elektryczne napędy gazoszczelne, z wyjątkiem kopalń silnie gazowych. W celu wydatnej poprawy jakości węgla przez sortowanie i płukanie należy wybudować nowe i rozbudować istniejące sortownie i płuczki w ten sposób, aby zdolność przerobowa sortowni wyniosła w roku 1955 - 12.500 ton na godzinę, a płuczek - 10.900 ton na godzinę.
Należy podnieść wydajność pracowników grupy przemysłowej z 1.232 kg na pracowniko-dniówkę węgla kamiennego w roku 1949 do 1.700 w roku 1955, tj. o 38%.
Wydobycie węgla brunatnego winno wzrosnąć do 8,4 mil. ton w r. 1955, tj. o 83%. Szczególny nacisk należy położyć na wzmożenie wydobycia w Zagłębiu Konińskim dla zapewnienia miejscowej bazy paliwowej nowemu ośrodkowi przemysłowemu na Kujawach.
11. W kopalnictwie naftowym należy osiągnąć produkcję ropy naftowej w wysokości 394 tys. ton i gazu ziemnego 480 mil m3. Należy przeprowadzić wiercenia poszukiwawcze w ilości 530 tys. m, wiercenia eksploatacyjne w ilości 484 tys. m oraz głębokie wiercenia o łącznej głębokości 67 tys. m. Celem usprawnienia wierceń należy zastąpić żurawie stałe przez przenośne, a wiercenia udarowe przez obrotowe, co dwukrotnie zwiększy szybkość wiercenia. Należy dokonać ulepszeń w sposobie wydobycia (wtłaczanie medium gazowego do złóż, torpedowanie, kwasowanie i stosowanie innych nowoczesnych metod).
12. Należy dokonać zasadniczego przełomu w rozwoju kopalnictwa rud żelaznych pozostającego dotychczas w tyle poza rozwojem hutnictwa i zwiększyć wydobycie rud surowych czterokrotnie, tj. do 3 mil. ton w r. 1955. Należy we wszystkich obszarach rudonośnych odwiercić 550 tys. m i zgłębić 21,5 tys. m w szybikach poszukiwawczych i zbudować 35 nowoczesnych zmechanizowanych kopalń rudy. Pozwoli to przy wzrastającej produkcji surówki podnieść udział żelaza z rud krajowych z 15% w roku 1949 do ok. 30% w roku 1955.
13. W hutnictwie żelaza stanowiącym podstawowe ogniwo rozwoju całej gospodarki narodowej należy dwukrotnie zwiększyć produkcję stali surowej.
Należy ukończyć pierwszy etap budowy nowej wielkiej huty żelaza pod Krakowem, rozpocząć w końcowym okresie planu budowę drugiej nowej huty i uruchomić zakłady hutnicze stali szlachetnych. Jednocześnie należy wydatnie rozbudować i unowocześnić stare zakłady hutnicze, w szczególności zrekonstruować Hutę im. Józefa Stalina w Łabędach i hutę w Częstochowie, osiągając zdolność produkcyjną ok. 3,8 mil. ton stali surowej rocznie, na starych zakładach.
W szczególności zostanie wybudowanych w starym hutnictwie: 6 nowych wielkich pieców na 600 ton każdy o całkowicie zmechanizowanej obsłudze, 20 pieców martenowskich o pojemności 70 ton i wyżej, 3 mieszalniki, 10 nowych pieców elektrycznych, 3 zgniatacze o łącznej przepustowości 2,5 mil. ton kęsów rocznie, nowa walcownia ciągła rygli i platyn, nowe walcownie wytworów gotowych o łącznej zdolności produkcyjnej ok. 1 miliona ton wyrobów walcowanych rocznie.
Rozbudowa hutnictwa winna zapewnić wydatną poprawę wskaźników ekonomiczno-technicznych. W szczególności wskaźnik objętościowy wielkich pieców polepszy się o 24% i wyniesie w roku 1955 - 1,2 m3/t. dobę, udział aglomeratów wzrośnie z 19,5% do 55% wsadu rudy, zużycie koksu suchego na tonę surówki spadnie co najmniej do 986 kg, ilość stali przypadająca na 1 m2 pieca martenowskiego i dobę wzrośnie co najmniej o 60% i wyniesie w roku 1955 - 5,0 ton/m2 dobę. Wzrośnie wydatnie udział surówki we wsadzie pieców martenowskich, co zmniejszy zapotrzebowanie na złom żelazny.
Główne napędy walcownicze zostaną zelektryfikowane w 91%.
Zostaną wprowadzone walcownie ciągłe i półciągłe. Udział materiału zgniatanego wzrośnie z 51% do 71,6%.
Ulegnie wydatnej poprawie układ asortymentowy wyrobów walcowanych, dzięki wzrostowi udziału drobnych profili w ogólnej produkcji wyrobów walcowanych, przede wszystkim profili budowlanych oraz blach. Jednocześnie nastąpi mechanizacja transportu przez zastosowanie wagonów samowyładowczych, zwiększenie ilości suwnic, dźwigów, żurawi ruchomych, czerpaków, magnesów, transporterów, skipów, wagonów-wag.
14. W przemyśle metali nieżelaznych należy wydatnie zwiększyć bazę surowcową rud cynkowo-ołowianych osiągnąć produkcję cynku 197,6 tys. ton, tj ok. 2-krotnie więcej niż w roku 1949, rozwinąć wydobycie rudy miedzi do poziomu 3,2 mil. t. oraz rozpocząć produkcję metali lekkich - aluminium i magnezu. W szczególności w zakresie cynku należy położyć nacisk na wzmożenie wydobycia rud galmanowych i odpowiednią rozbudowę hut tlenku cynku i w wyniku rozbudowy kopalń oraz właściwego wykorzystania rud galmanowych zmniejszyć udział koncentratów z importu w produkcji cynku.
Należy osiągnąć produkcję miedzi elektrolitycznej w ilości 25 tys. t. Dzięki rozbudowie elektrolizy należy zwiększyć produkcję cynku elektrolitycznego do 54% całkowitej produkcji cynku wobec 17% w roku 1949.
Należy rozwinąć kopalnictwo i przetwórstwo rud miedzi do takiego stopnia, by własna miedź stanowiła poważną część zapotrzebowania krajowego. Należy w pełni uruchomić i rozbudować dolnośląskie kopalnie rud i miedzi i rozpocząć wydobycie miedzi w kopalni "Miedzianka" w Górach Świętokrzyskich. Należy rozbudować i częściowo zmodernizować walcownie i rafinerie metali nieżelaznych. Należy prowadzić intensywne badania i prace, zmierzające do zastosowania na szerszą skalę stopów oszczędnościowych i do zastąpienia najbardziej deficytowych metali.
15. W przemyśle budowy maszyn, którego rozwój warunkuje rozbudowę całej gospodarki narodowej, należy zwiększyć produkcję przeszło 3,5-krotnie i uruchomić produkcję nowych typów maszyn o dużej doniosłości dla całej gospodarki.
Należy zwiększyć produkcję obrabiarek do metali i drzewa 3-krotnie pod względem ilości i 4-krotnie pod względem tonażu i wartości, co pozwoli w znacznej mierze wyposażyć nowobudujące się zakłady przemysłowe i stanowić będzie podstawę dla częściowej renowacji parku w zakładach istniejących. Szczególny nacisk położyć należy na rozwój produkcji obrabiarek ciężkich, które w r. 1955 stanowić będą około 25% ogólnej ilości wyprodukowanych obrabiarek. Uruchomiona będzie produkcja wysokosprawnych obrabiarek jak karuzelówek, wiertarek promieniowych, wielonożówek, automatów i półautomatów, obrabiarek agregatowych, przystosowanych do określonych operacji obróbczych. Zostaną rozbudowane istniejące fabryki obrabiarek i wybudowane 2 nowoczesne zakłady o taśmowym montażu w rejonie Warszawy.
Dla potrzeb energetyki i przemysłu należy uruchomić produkcję turbin parowych i wyprodukować w okresie 1950-1955 turbiny kondensacyjne o łącznej mocy 225 MW oraz znacznie rozszerzyć produkcję łopatek turbinowych.
W przemyśle kotlarskim należy osiągnąć produkcję kotłów wodnorurkowych stałych o łącznej mocy ponad 4 razy większej niż w r. 1949. Należy uruchomić produkcję kotłów wodnorurkowych wysokoprężnych o ciśnieniu roboczym 80 atm. i wydajności 100-120 ton pary na godzinę, dotąd w Polsce nieprodukowanych.
Dla realizacji planu mechanizacji kopalń należy silnie rozwinąć produkcję maszyn górniczych, osiągając w r. 1955 wartość produkcji 290,5 mil. zł wg cen niezmiennych i uruchomić produkcję nowych typów maszyn, a w szczególności wrębówek ścianowych i chodnikowych, ładowarek do kamienia i węgla, przenośników zgrzebłowych i kombajnów.
W związku z silnym rozwojem przemysłu chemicznego należy prawie 5-krotnie zwiększyć produkcję maszyn i aparatury chemicznej. Dla potrzeb przemysłu papierniczego należy rozbudować zakład budowy maszyn papierniczych w Cieplicach o produkcji 5 tys. ton w r. 1955.
W przemyśle maszyn włókienniczych należy zwiększyć blisko 6-krotnie wartość produkcji. Szczególny nacisk położony będzie na rozwój produkcji maszyn do włókien sztucznych. Uruchomiona będzie produkcja kompletnego wyposażenia przędzalń oraz nowoczesnych krosien automatycznych. Obok rozbudowy istniejących zakładów zostanie wybudowana nowa fabryka maszyn przędzalniczych w Łodzi, fabryka krosien w Zduńskiej Woli i fabryka maszyn wykończalniczych w Białymstoku.
W celu podniesienia technicznego uzbrojenia rolnictwa należy silnie rozwinąć przemysł maszyn i narzędzi rolniczych.
Podjęta zostanie produkcja nowych typów maszyn rolniczych jak kombajny, snopowiązałki, młocarnie czyszczące wielkiej mocy, pługi ciągnikowe wieloskibowe i kopaczki traktorowe.
W okresie planu powstaną 2 wielkie nowoczesne fabryki maszyn rolniczych w Płocku i Kutnie.
Należy zwiększyć produkcję traktorów prawie 4,5-krotnie i osiągnąć w r. 1955 11 tys. sztuk. Należy uruchomić produkcję traktorów gąsienicowych.
W celu zwiększenia mechanizacji budownictwa i robót drogowych należy wielokrotnie zwiększyć produkcję maszyn budowlanych i drogowych.
Obok wzmożenia produkcji betoniarek i walców drogowych zostanie podjęta produkcja kopaczek, maszyn do wyrównywania i zdzierania ziemi, kafarów i innych maszyn budowlanych. Dla mechanizacji transportu wewnętrznego w zakładach fabrycznych, a także w budownictwie zostanie wydatnie zwiększona produkcja suwnic, dźwigów i innych urządzeń transportowych.
Dla potrzeb żeglugi morskiej należy rozwinąć produkcję maszyn okrętowych jak: maszyny główne napędów, maszyny sterowe, windy kotwiczne, pompy okrętowe. Łącznie w latach planu wykonać 164 maszyny okrętowe główne.
W celu rozwoju chłodnictwa wzrośnie wielokrotnie produkcja sprężarek amoniakalnych. Podstawowe wyposażenie nowych chłodni składowych zostanie wykonane w kraju.
Zostanie na szeroką skalę rozbudowany przemysł samochodowy. Produkcja samochodów ciężarowych wyniesie w r. 1955 - 25 tys. samochodów, zaś osobowych - 12 tys. sztuk.
Ilość wyprodukowanych motocykli wzrośnie prawie 8-krotnie i wyniesie w r. 1955 - 32 tys. sztuk, a rowerów prawie 4-krotnie osiągając wysokość 340 tys. sztuk.
Produkcja przemysłu taboru kolejowego wyniesie w roku 1955 - 315 parowozów normalnotorowych, 250 parowozów wąskotorowych, 18.800 wagonów towarowych normalnotorowych w przeliczeniu na 2-osiowe, 630 wagonów osobowych. Należy rozwinąć produkcję lokomotyw elektrycznych, lokomotyw spalinowych przetokowych, wagonów elektrycznych, specjalnych lokomotyw dołowych dla kopalń oraz tramwajów.
W przemyśle stoczniowym produkcja statków morskich wyniesie w r. 1955 ok. 150 tys. TDW. Stocznie rzeczne winny zaopatrzyć żeglugę śródlądową w barki, holowniki i inne jednostki pływające. W tym celu należy rozbudować stocznie, szeroko zastosować nowoczesne metody budownictwa okrętowego, a przede wszystkim prefabrykację elementów i montaż sekcyjny kadłubów, oraz w większym stopniu stosować spawanie automatyczne i półautomatyczne.
W przemyśle narzędziowym należy osiągnąć przeszło 4-krotny wzrost produkcji narzędzi tnących do metali; produkcja narzędzi do obróbki drzewa winna wzrosnąć 1,7-krotnie; narzędzi ślusarskich i rzemieślniczych 2,3 razy, przyrządów i uchwytów przeszło 10 razy, sprawdzianów 12 razy. Należy rozbudować stare zakłady i wybudować 2 nowe fabryki narzędzi w Warszawie.
W przemyśle odlewniczym należy osiągnąć produkcję odlewów żeliwnych 724 tys. ton, odlewów staliwnych 149 tys. ton, odlewów z metali kolorowych 24,6 tys. ton. Szczególny nacisk należy położyć na produkcję odlewów maszynowych, odlewów dla potrzeb przemysłu motoryzacyjnego, a także dla budownictwa jak kotłów centralnego ogrzewania, grzejników i armatury.
W przemyśle precyzyjno-optycznym należy powiększyć blisko 6-krotnie wartość produkcji i uruchomić nowe działy wytwórczości. W szczególności należy rozwinąć produkcję łożysk kulkowych, silnie rozwinąć produkcję przyrządów optycznych, narzędzi chirurgicznych i dentystycznych, aparatów filmowych, wodomierzy i gazomierzy.
W przemyśle metalowych wyrobów masowych należy zwiększyć produkcję wyrobów śrubowych o 150%, okuć budowlanych o 279%, puszek konserwowych o 232%, wyrobów emaliowanych o 79%.
W przemyśle elektrotechnicznym należy zwiększyć wartość produkcji przeszło 3-krotnie. Szczególny nacisk należy położyć na rozwój przemysłu maszyn i aparatów elektrycznych.
Produkcja silników elektrycznych o mocy do 50 KW będzie blisko 4 razy większa niż w roku 1949, silników elektrycznych powyżej 50 KW 9 razy większa, transformatorów dla gospodarki energetycznej - 3 razy większa, aparatury rozdzielczej i zabezpieczeniowej wysokiego i niskiego napięcia przeszło 7 razy większa.
Uruchomiona będzie produkcja generatorów do turbin, wielkich silników napędowych dla hutnictwa i przemysłu węglowego, prostowników rtęciowych, wyłączników, odłączników i transformatorów mierniczych na napięcie 60.000-110.000 V, silników i aparatury dla trakcji elektrycznej.
Zostanie dokończona budowa fabryki wielkich maszyn elektrycznych we Wrocławiu. Wybudowana będzie nowoczesna fabryka małych silników elektrycznych o wielkoseryjnej produkcji w Tarnowie. Zostaną rozbudowane i zrekonstruowane istniejące zakłady maszyn elektrycznych. Dokończona będzie budowa fabryki aparatów niskiego napięcia w Toruniu, zostaną zagospodarowane i w pełni wykorzystane odbudowane zakłady aparatów i sprzętu elektrycznego, a także wybuduje się 3 nowe zakłady aparatowe.
W przemyśle kablowym nastąpi rozbudowa i pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnej istniejących zakładów i rozpoczęta budowa nowej kablowni. W przemyśle akumulatorowym nastąpi modernizacja procesów produkcyjnych i uruchomienie nowej produkcji akumulatorów zasadowych. Produkcja żarówek normalnych wzrośnie więcej niż o połowę.
Zostanie silnie rozwinięta produkcja rur świetlnych oraz lamp radiowych. Wybudowana będzie nowa wielka fabryka lamp elektrycznych wraz z hutą baloników żarówkowych w Warszawie. W przemyśle teletechnicznym i radiotechnicznym zostaną rozbudowane istniejące zakłady i wybudowana fabryka central automatycznych oraz wielka nowoczesna fabryka urządzeń radiotechnicznych w Warszawie.
W całym przemyśle metalowym i elektrotechnicznym nastąpi znaczne usprawnienie i intensyfikacja procesów technologicznych, które wyrażą się przede wszystkim w zwiększeniu szybkości skrawania przy szerokim stosowaniu narzędzi z twardych stopów i narzędzi o ujemnym kącie natarcia, w stosowaniu wysokowydajnych obrabiarek i używaniu przy pracy na uniwersalnych obrabiarkach przyrządów i pneumatycznych uchwytów, w rozszerzeniu zakresu spawania i obróbki bezwiórowej, w rozpowszechnieniu montażu taśmowego i stosowaniu gniazd obróbczych, stosowaniu nowoczesnych metod obróbki termicznej, zwłaszcza zaś prądami wysokiej częstotliwości, przechodzeniu na nowe materiały i tworzywa, jak żeliwo ciągliwe oraz stopy cynkowo-aluminiowe. Zostanie przeprowadzona daleko idąca mechanizacja transportu wewnętrznego dla prac wymagających dużego wysiłku fizycznego w szczególności w odlewniach.
16. Na dużą skalę należy rozwinąć chemiczną przeróbkę paliwa. Ilość węgla kamiennego przerabianego chemicznie w koksowniach, wytlewniach i gazowniach wzrośnie do 15% ogólnego wydobycia węgla i stanowić będzie w r. 1955 ok. 15 mil. t. Zostanie zapoczątkowana chemiczna przeróbka węgla brunatnego na drodze jego półkoksowania.
Należy zwiększyć produkcję koksu o 73% i osiągnąć w r. 1955 9,9 mil. ton. W celu pełnego zaspokojenia potrzeb rozwijającego się hutnictwa należy przeszło 2-krotnie zwiększyć produkcję koksu wielkopiecowego, polepszyć jego jakość i dostosować ją do wymagań nowych większych jednostek wielkopiecowych.
Wybudowanych zostanie łącznie w istniejących i nowych koksowniach 16 nowych baterii koksowniczych, szereg stacji mieszalno-mielniczych sortowni oraz fabryk węglopochodnych. Odbudowane zostaną zakłady półkoksowania węgla kamiennego w Blachowni. Uruchomiona zostanie wytlewnia węgla brunatnego w Koninie.
Zakończy się I-szy etap gazyfikacji kraju przez budowę 1.100 km nowych gazociągów dalekosiężnych. Gaz ziemny i koksowniczy doprowadzony będzie do centrum kraju. Ponad 40 miast i osiedli dotychczas niezgazyfikowanych otrzyma gaz dla gospodarstw domowych i przemysłu. Wybudowane będą 2 nowe gazownie miejskie w Białymstoku i Płocku. 25 gazowni nieczynnych zostanie odbudowanych i uruchomionych. Wybuduje się 36 nowych stacji sprężonego gazu do tankowania samochodów przy trasie gazociągów. Zdolność produkcyjna rafinerii osiągnie w r. 1955 - 530 tys. ton przerobu ropy. Uruchomiona zostanie produkcja nowych artykułów naftowych dotąd niewytwarzanych w kraju, a mianowicie olejów silnikowych, selektywnych olejów lotniczych i cerezyny. Zostaną zainstalowane urządzenia selektywnej rafinacji olejów smarowych, do odparafinowania olejów, do odasfaltowania pozostałości ropnych, a także dla zmniejszenia zawartości siarki w benzynie. Wybudowana zostanie 3-stopniowa destylarnia wieżowa.
17. Należy zwiększyć produkcję przemysłu chemicznego przeszło 3,5-krotnie i przekształcić go w oparciu o wykorzystanie bogactw naturalnych kraju w drugi po przemyśle węglowym przemysł narodowy Polski.
Rozbudowany zostanie przemysł nawozów sztucznych, który w r. 1955 wyprodukuje 230,8 tys. ton nawozów azotowych i 250 tys. ton nawozów fosforowych (w przeliczeniu na czysty składnik), tj. przeszło 3 razy więcej aniżeli w r. 1949.
Należy rozbudować istniejące zakłady nawozów sztucznych i zbudować 2 nowe wielkie fabryki nawozów azotowych, jedną nową fabrykę supertomasyny w Nakle i uruchomić kopalnię i zakład przetwórczy soli potasowych w Kłodawie. Należy przeszło 8-krotnie zwiększyć produkcję środków owadobójczych.
Rozbudowane zostaną wydatnie główne działy przemysłu nieorganicznego. Produkcja sody kalcynowej wzrośnie do 389 tys. ton, zaś sody kaustycznej do 162 tys. ton w r. 1955.
Zostaną powiększone istniejące zakłady i wybudowana nowa duża fabryka sody w rejonie Pakości (woj. bydgoskie). Produkcja kwasu siarkowego wzrośnie do 540 tys. ton i osiągnie poziom ok. 2-krotnie wyższy niż w r. 1949. Nowa fabryka kwasu siarkowego w Wizowie na anhydrytach dolnośląskich osiągnie pełną zdolność produkcyjną. Wybuduje się wielką fabrykę kwasu siarkowego na gipsach kieleckich. Przeszło 1/3 całości kwasu siarkowego produkowana będzie w r. 1955 z surowca krajowego.
Zostaną stworzone podstawy wielkiego przemysłu syntezy organicznej i tworzyw sztucznych. W szczególności uruchomiona będzie produkcja syntetycznych paliw, kwasów tłuszczowych, kauczuku, fenolu, octanu celulozy i kaprolaktamu. Zostanie rozbudowany wielki kombinat syntezy chemicznej w Oświęcimiu oraz wytwórnia podstawowych półfabrykatów organicznych w Brzegu (woj. wrocławskie). Rozwinie się w znacznym stopniu przemysł kokso-chemiczny. Przeróbka smoły koksowniczej wzrośnie o 85%. Zapoczątkowane zostanie przetwarzanie smoły z węgla brunatnego. Produkcja sadzy, przede wszystkim dla przemysłu gumowego, zwiększona zostanie do 12 tys. ton w r. 1955.
Produkcja elektrod węglowych zwiększy się prawie 2,5-krotnie, a asortyment ich zostanie uzupełniony przez produkcję elektrod grafityzowanych. Istniejące zakłady przeróbki węglopochodnych będą rozbudowane i zmodernizowane przez ustawienie w nich nowoczesnych agregatów destylacji ciągłej. Odbudowana zostanie wielka wytwórnia węglopochodnych przy wytlewni węgla kamiennego w Blachowni i zbudowana nowa wytwórnia przy półkoksowni węgla brunatnego w Koninie.
Równolegle z rozwojem podstawowego przemysłu chemicznego należy silnie rozwinąć przemysł chemiczny przetwórczy.
Produkcja barwników zwiększy się przeszło 2-krotnie i osiągnie poziom 7,9 tys. ton, przy równoczesnym rozszerzeniu asortymentu i podjęciu produkcji wyższych gatunków. Uruchomiona zostanie nowa fabryka barwników w Sarzynie (woj. rzeszowskie). Produkcja farb i lakierów wzrośnie 4-krotnie, dzięki budowie nowoczesnego zakładu we Wrocławiu.
Produkcja środków leczniczych zwiększy się przeszło 7-krotnie, a jednocześnie poważnie rozszerzy się ich asortyment. Powstaną nowe działy wytwórczości jak syntezy hormonów, witamin i antybiotyków. Produkcja penicyliny wzrośnie do 800 mld. jednostek w r. 1955.
18. W przemyśle materiałów budowlanych należy doprowadzić do 2-krotnego zwiększenia produkcji cementu, do wzrostu produkcji cegły o 271% i wapna budowlanego o 94%. Produkcja wyrobów prefabrykowanych winna wzrosnąć 13-krotnie. Produkcja kamieniołomów wzrośnie przeszło 3-krotnie. Produkcja papy wzrośnie przeszło 2-krotnie, przy czym szczególny nacisk winien być położony na wzrost produkcji papy bitumicznej. Wzrośnie znacznie wydobycie glinek szlachetnych, glin ogniotrwałych, piasku kwarcowego, kaolinu, gipsu i innych surowców mineralnych. Produkcja materiałów ogniotrwałych osiągnie w r. 1955 wysokość 480 tys. ton wyrobów szamotowych, 120 tys. ton wyrobów krzemionkowych i 17 tys. ton wyrobów magnezytowych i dolomitowych. Zostanie wykorzystany w szerszym niż dotąd zakresie żużel wielkopiecowy i kotłowy do celów budowlanych, drogowych, przetwórstwa oraz na podsadzkę dla kopalń węgla. Obok rozbudowy i częściowej modernizacji istniejących fabryk zostaną wybudowane nowe zakłady materiałów budowlanych a w szczególności nowe cementownie w Opolu, Wierzbicy i Rejowcu, duża klinkiernia w Ogrodzieńcu, 2 wielkie stacje przemiałowe w Warszawie i Gdańsku, szereg zakładów elementów prefabrykowanych, jak wytwórnie betonów lekkich, strunowych, wibrowanych, elementów gipsowych i płyt trzcinowych, ponad 50 nowoczesnych zmechanizowanych cegielni, 2 wapienniki, szereg kamieniołomów, fabrykę płyt korkowych, 4 nowe zakłady wyrobów ogniotrwałych, 2 kopalnie kwarcytu, 2 kopalnie gipsu i 2 zakłady przetwórcze gipsu palonego i wysoko wytrzymałościowego. Nastąpi mechanizacja prac wymagających ciężkiej pracy fizycznej i częściowa modernizacja przemysłu. W przemyśle ceramiki czerwonej należy wprowadzić produkcję systemem suchym i półsuchym oraz rozszerzyć stosowanie podgrzewania masy do prasowania przy pomocy pary.
19. W przemyśle ceramiki szlachetnej należy osiągnąć przeszło 2,5-krotny wzrost produkcji porcelany technicznej i elektrotechnicznej, porcelany stołowej o 44% i fajansu stołowego o 113%. Zostaną wybudowane 2 nowe fabryki porcelany elektrotechnicznej w rejonie Sandomierza i Rzeszowa oraz fabryka kamionki kwaso-odpornej w Suchedniowie (woj. kieleckie). Nastąpi wydatna poprawa jakości wyrobów i zmniejszy się procent braków i stłuczeń.
W przemyśle szklarskim należy zwiększyć produkcję szkła okiennego o 40%, szkła do opakowań 2-krotnie, szkła galanteryjnego 3,5-krotnie, szkła do celów naukowych 4-krotnie. Uruchomi się produkcję nie wytwarzanych dotąd artykułów, jak specjalne gatunki szkła budowlanego, włókna szklanego, szkła klejonego i specjalnych gatunków szkieł barwnych. Nastąpi automatyzacja produkcji szkła butelkowego i baloników do żarówek. Zostaną uruchomione 2 nowe huty szkła opakowaniowego w woj. lubelskim i białostockim, jedna huta szkła technicznego w Warszawie, jedna huta szkła galanteryjnego w rejonie Tomaszowa Maz. i jedna huta szkła klejonego w Kunicach (woj. wrocławskie) oraz fabryka włókna szklanego we Wrocławiu.
20. W przemyśle włókienniczym należy zwiększyć produkcję tkanin bawełnianych o 53%, tkanin wełnianych o 53%, tkanin lnianych i pakulanych o 90%, tkanin jedwabnych o 138%, wyrobów dzianych o 174%. Celem ograniczenia importu surowców włókienniczych szczególny nacisk winien być położony na rozwój przemysłu włókien sztucznych oraz roszarnictwa lnu i konopi. Produkcja włókien ciętych osiągnie w r. 1955 - 56,8 tys. ton, sztucznego jedwabiu - 16,6 tys. ton, włókna syntetycznego steelonowego 2 tys. ton i nie produkowanego dotąd jedwabiu octanowego 3,5 tys. ton. W przemyśle włókien sztucznych dokończona będzie rozbudowa istniejących fabryk włókien sztucznych, uruchomione będą 2 fabryki włókien ciętych i nowa wielka fabryka włókna syntetycznego. Zostaną wprowadzone nowe włókniarki typu ciągłego, wskutek czego nastąpi znaczne przyśpieszenie procesu przędzenia i zostanie uzyskane wyrównanie zasadniczych własności fizycznych jedwabiu.
W przemyśle bawełnianym wzrośnie prawie 2-krotnie ilość uruchomionych wrzecion cienkoprzędnych i odpadkowych, a o ok. 25% ilość wrzecion średnioprzędnych. Zostanie uruchomionych ok. 5000 krosien bawełnianych. Moc produkcyjna wykończalni zostanie zwiększona. Dzięki wprowadzeniu apretury niezmywalnej i niemnącej, jak również dzięki udoskonaleniu procesów bielenia i farbowania, poprawi się wykończanie tkanin. Zostanie uruchomionych 8 przeważnie wielooddziałowych zakładów przemysłu bawełnianego w Zambrowie, Ostrowiu Maz., Andrychowie, Piotrkowie, Iłowej, Kościerzynie, Białymstoku i Łomży.
W przemyśle wełnianym wybudowane zostaną 2 nowe zakłady wielooddziałowe w rej. Łodzi i Bielsko-Białej. W produkcji nastąpi oszczędniejsze wykorzystanie surowca.
W przemyśle włókien łykowych nastąpi pełne uruchomienie parku maszynowego, nie wykorzystanego dotąd ze względu na ograniczone możliwości surowcowe. Zostanie wybudowana nowa przędzalnia i tkalnia w Szczytnie.
W przemyśle jedwabniczo-galanteryjnym wzrośnie ilość uruchomionych krosien na jedwab o ok. 40%, o prawie połowę zwiększy się uruchomienie maszyn w tkalniach pluszu i tkanin pokrewnych oraz przeszło 4-krotnie w dziale firanek i koronek. Uruchomione zostaną 4 zakłady jedwabniczo-galanteryjne.
W przemyśle dziewiarskim ilość podstawowych maszyn produkcyjnych wzrośnie o 30%.
W przemyśle artykułów i tkanin technicznych nastąpi 2-krotne zwiększenie ilości maszyn w dziale tkanin technicznych oraz 3-krotne w dziale sieci rybackich. Wybudowane zostaną 3 nowe fabryki.
W przemyśle roszarniczym zwiększy się przeszło 2-krotnie ilość podstawowych maszyn produkcyjnych. Wprowadzone zostaną do produkcji nowoczesne turbiny i pakularki. Zostanie wybudowanych 20 nowych roszarń w okręgach uprawy lnu i konopi. W całym przemyśle włókienniczym zostanie uruchomionych ok. 600 tys. nowych wrzecion i ok. 10 tys. nowych krosien. Usprawnienie procesów produkcyjnych nastąpi w szczególności przez automatyzację krosien, szersze zastosowanie obsługi wielowarsztatowej, zastąpienie napędu zbiorowego przez napęd indywidualny, dalszą mechanizację produkcji i transportu wewnętrznego. Stosowana będzie w szerszym zakresie klimatyzacja sal produkcyjnych i oświetlenie jarzeniowe.
Należy zwiększyć produkcję przemysłu odzieżowego przeszło 3,5-krotnie, poprawić jakość i urozmaicić asortyment wytwarzanej odzieży.
Udział tkanin przerobionych przez przemysł odzieżowy osiągnie w r. 1955 przeszło 50% ogółu tkanin używanych w kraju. Szczególny nacisk położony będzie na wzrost produkcji odzieży zawodowej i ochronnej oraz odzieży i bielizny dla dzieci i młodzieży.
Zbuduje się lub rozpocznie się budowę 8 zakładów konfekcyjnych w Olsztynie, Kartuzach, Rzeszowie, Zamościu, Lublinie, Tarnowie, Bydgoszczy i Kaliszu.
21. W przemyśle skórzanym należy zwiększyć produkcję obuwia skórzanego do 22,2 mil. par, tj. o 175%. Należy poprawić jakość produkowanego obuwia oraz urozmaicić jego asortyment. Wydajność zespołu taśmowego wzrośnie do co najmniej 1.000 par na zmianę. Do produkcji wyrobów galanteryjnych, rymarskich, a także obuwia, szeroko stosowane będą skóry świńskie, których produkcja wzrośnie prawie 2,5-krotnie. W przemyśle garbarskim nastąpi znaczne skrócenie cyklu produkcyjnego, zwiększenie udziału operacji zmechanizowanych i udoskonalenie metod suszenia skóry.
Należy uruchomić oddziały garbarskie budowanego w Nowym Targu kombinatu obuwniczo-garbarskiego, jedną nową garbarnię skór chromowych w woj. białostockim, jedną fabrykę futrzarską w Jordanowie oraz fabrykę ekstraktów garbarskich w Bydgoszczy.
22. W przemyśle gumowym i przetwórstwa tworzyw sztucznych należy zwiększyć przeszło 4-krotnie produkcję opon. Udział produkcji ogumienia trakcyjnego w całej produkcji gumowej wzrośnie do 56%. Zostanie zastosowany na szeroką skalę kord z jedwabiu sztucznego przy produkcji opon zamiast używanego dotąd kordu bawełnianego. Udział regeneratu w produkcji wyrobów gumowych zwiększy się do 25% zużywanego surowca. Unowocześnienie produkcji nastąpi w szczególności przez zastosowanie mieszarek samoczynnych, kalandrów uniwersalnych, wytłaczarek szybkobieżnych i w pełni zautomatyzowanych pras wulkanizacyjnych. Zostanie rozbudowana fabryka opon w Dębicy i inne zakłady przemysłu gumowego, oraz wybudowana nowa fabryka regeneratu w Kole. Należy rozwinąć nową gałąź przemysłu - przetwórstwo mas plastycznych. Zostaną wybudowane 2 nowoczesne fabryki przetwórstwa żywic termo-plastycznych i termo-reaktywnych.
23. W przemyśle drzewnym nastąpi koncentracja i unowocześnienie tartaków, rozbudowa przemysłu chemicznego i fizykochemicznej przeróbki oraz wydatny rozwój przemysłu przetwórczego, a w szczególności meblarskiego.
W r. 1955 czynnych będzie 306 tartaków większych, posiadających właściwe zaplecze surowcowe i dogodne połączenia komunikacyjne. Wybuduje się 9 nowoczesnych tartaków o dużej zdolności przetarcia oraz nowoczesne suszarnie, co znacznie skróci okres składowania drewna. Ilość surowca przypadająca na 1 trak wzrośnie około 70%. Wydajność materiałowa tarcicy osiągnie 67%. Zostanie uruchomiona na szeroką skalę produkcja płyt spilśnionych. Wybudowane będą 3 nowe fabryki płyt spilśnionych w Czarnej Wodzie, Rucianach i Kniecpolu, z których każda składać się będzie z podwójnych zespołów.
W przemyśle drzewnym należy zwiększyć produkcję mebli przeszło 3-krotnie oraz produkcję otworów okiennych i drzwiowych przeszło 9-krotnie. Zostaną wybudowane 4 fabryki mebli stolarskich w Kalwarii Zebrzydowskiej, w Kolbuszowej, Końskim i Bielsku Podlaskim, fabryka mebli giętych i wytwórnia galanterii drzewnej w Radomsku oraz wytwórnia stolarki budowlanej w Ekiertowie (woj. olsztyńskie).
Produkcja zapałek wzrośnie o 28% i wyniesie w r. 1955 320 tys. skrzyń.
Zostaną rozbudowane i zmodernizowane istniejące fabryki zapałek i uruchomiony nowy zakład w Błoniu pod Warszawą.
24. W przemyśle papierniczym należy zwiększyć 2-krotnie produkcję papieru, tj. osiągnąć w r. 1955 - 530 tys. ton. Produkcja papieru winna w pełni zaspokoić pod względem ilości i asortymentu potrzeby w zakresie prasy i wydawnictw książkowych, a także zaopatrzyć przemysł i handel w papier pakowy i techniczny. Jeszcze w silniejszym stopniu należy rozwinąć produkcję celulozy doprowadzając ją do 414 tys. ton w r. 1955. Szczególnie rozwinie się produkcja celulozy siarczynowej z drewna sosnowego.
Uruchomiona zostanie produkcja celulozy wiskozowej, wyjściowego surowca dla produkcji włókien sztucznych. Zwiększona zostanie wydatnie produkcja celulozy słomowej.
Należy ukończyć budowę fabryki celulozy siarczynowej w Niedomicach, uruchomić 2 kombinaty celulozowo-papiernicze w Ostrołęce i Drawskim Młynie, fabrykę celulozy wiskozowej w Jeleniej Górze, odbudować fabrykę celulozy bielonej i wiskozowej w Kostrzyniu, uruchomić w Skolwinie fabrykę celulozy słomowej i papieru gazetowego.
Nastąpi modernizacja procesów technologicznych i urządzeń wytwórczych. W szczególności znajdzie zastosowanie korowanie drewna metodą hydrauliczną względnie systemem łańcuchowym. Warzelnie celulozowe przystosowane będą do regeneracji ciepła i dwutlenku siarki. Nastąpi przejście od okresowego do ciągłego systemu bielenia celuloz i stosowanie wibracyjnych aparatów sortowniczych. Dla uzyskania jednostajnej gramatury papieru będą stosowane automatyczne regulatory konsystencji i temperatury ciśnienia. Będzie stosowane oczyszczanie masy papierniczej przez zastosowanie ssących wałów. W przemyśle papierniczym przetwórczym nastąpi stopniowa wymiana przestarzałego parku maszynowego na nowoczesne maszyny, przystosowane do pracy ciągłej.
25. W przemyśle graficznym należy zwiększyć produkcję przeszło 2-krotnie. Dokończona będzie budowa dużego, nowoczesnego kombinatu wydawniczo-drukarskiego Domu Słowa Polskiego oraz nowej drukarni naukowo-technicznej w Warszawie. Nastąpi typizacja i częściowo modernizacja istniejących drukarni. Powstanie szereg nowych drukarni typu powiatowego, miejskiego i wojewódzkiego. Rozmieszczenie drukarń dokonane będzie zgodnie z politycznymi, kulturalnymi i gospodarczymi potrzebami terenu. Zostanie w szerszym niż dotąd zakresie stosowana nowoczesna technika drukarska, a zwłaszcza działy offsetowe, które powiększą produkcję blisko 6-krotnie, co umożliwi wzrost wydawnictw wielobarwnych.
26. W oparciu o wydatne zwiększenie upraw roślin przemysłowych należy rozwinąć przemysł przetwórczo-rolny i spożywczy i zwiększyć jego produkcję o 100%.
Dzięki rozszerzeniu plantacji buraka cukrowego oraz wybudowaniu 2 nowych cukrowni w województwach wschodnich należy osiągnąć w r. 1955 produkcję 1,1 mil. ton cukru, tj. wzrost o 48%. Nastąpi częściowa modernizacja istniejących cukrowni, a w szczególności zmechanizowany zostanie szereg pracochłonnych robót.
W przemyśle przetwórczo-tłuszczowym należy zwiększyć produkcję oleju jadalnego do 25 tys. ton, tj. o 194%, mydła do prania do 88,1 tys. ton, tj. o 111%.
Nastąpi modernizacja zakładów, w szczególności w zakresie lepszego wykorzystania surowca, przez całkowite przejście z systemu tłoczniowego na system ekstracji ciągłej oraz przez rozbudowę działów rozszczepiania tłuszczów. Znaczny wzrost zaopatrzenia przemysłu tłuszczowego w surowce krajowe umożliwi zmniejszenie importu nasion oleistych i innych tłuszczów.
Rozbudowane zostaną istniejące zakłady oraz uruchomione 3 kombinaty olejarsko-mydlarskie w Klemensowie (woj. lubelskie), w rejonie Białegostoku i Mątwach, 1 nowy zakład olejarski w Brzegu oraz 1 fabryka mydła w rejonie Krakowa.
W przemyśle mięsnym należy zwiększyć ubój w rzeźniach do 952 tys. ton mięsa i produkcję wyrobów mięsnych do 375 tys. ton, tj. o 223%. Zostaną zbudowane 3 nowe zakłady mięsne w Warszawie, Łodzi i Krakowie oraz 8 nowych rzeźni i przetwórni mięsa w Białymstoku, Łomży, Zamościu, Ostrowcu, Ełku, Mławie, Kraśniku i Kaliszu.
Zwiększy się znacznie sieć zakładów utylizacyjnych.
W zakresie chłodnictwa należy uruchomić 21 nowych chłodni i rozbudować 3 chłodnie istniejące oraz rozpocząć budowę dalszych 4 chłodni. Powierzchnia składowa wszystkich chłodni powiększy się 5, 2-krotnie i wyniesie 195 tys. m2.
W przemyśle mleczarsko-jajczarskim należy zwiększyć produkcję mleka konsumpcyjnego do 982 mil. l, a masła do 116 tys. ton. Należy rozbudować sieć mleczarń na terenie całego kraju oraz wybudować zakłady wytwarzające mleko w proszku o produkcji 8.900 ton.
W przemyśle młynarskim nastąpi częściowa automatyzacja i mechanizacja procesów w zakresie przemiału oraz usprawnienia systemu czyszczenia zbóż. Wybuduje się nowe młyny i kaszarnie o charakterze przemysłowym w województwach centralnych i wschodnich.
W przemyśle ziemniaczanym zainstaluje się szereg nowoczesnych urządzeń celem podniesienia jakości produkcji i zmniejszenia odpadków. Uruchomi się 2 fabryki przerobu ziemniaków na ziemiach wschodnich.
W przemyśle spirytusowym i innych przemysłach produkujących spirytus należy zwiększyć produkcję spirytusu surowego (100% do 214,6 mil. l, a spirytusu odwodnionego do mieszanek motorowych 4-krotnie. W gorzelniach przemysłowych nastąpi zwiększenie wydajności spirytusu z melasy przez zainstalowanie krytych kadzi zamiast dotychczas stosowanych otwartych. Celem skrócenia czasu przebiegu procesu fermentacyjnego stosowana będzie fermentacja ciągła. Straty alkoholu zostaną obniżone o 20%. Zwiększone zostanie wykorzystanie produktów ubocznych i odpadkowych. 29 gorzelni rolniczych, znajdujących się obecnie w okręgach deficytowych w ziemniaki, zostanie przeniesionych do województw bogatych w surowiec ziemniaczany na ziemiach wschodnich.
W przemyśle fermentacyjnym należy zwiększyć produkcję piwa do 600 mil. l, tj. o 150% słodu do 105 tys. ton, tj. o 140%, a wina do 35,4 mil. l, tj. blisko 4-krotnie.
Wybudowane zostaną 2 nowe browary w tym jeden w Warszawie i jeden w Białymstoku oraz dwie nowe samoistne słodownie.
W przemyśle owocowo-warzywnym należy wybudować 15 nowych dużych przetwórni owocowo-warzywnych.
W przemyśle tytoniowym należy zwiększyć produkcję papierosów do 30 mld. sztuk, tj. o 41%. Nastąpi wzrost produkcji tytoniu wyfermentowanego. Powstanie 5 nowych zakładów uprawy tytoniu, a także wykończona zostanie nowa wytwórnia papierosów w Czyżynach pod Krakowem.
Należy zwiększyć produkcję zielarską, która obejmie między innymi dotychczas nie produkowane w Polsce lub produkowane w małym zakresie olejki i barwniki roślinne.
W przemyśle solnym należy zwiększyć udział soli białej w ogólnej produkcji soli kamiennej do 81%. Udział soli warzonej wzrośnie do 36% ogólnej produkcji soli.
Wybuduje się nowy szyb w Wapnie na Kujawach.
W przemyśle cukierniczym nastąpi znaczna mechanizacja procesów produkcyjnych oraz modernizacja przemysłu. Powstaną 4 nowe wytwórnie cukierków i pieczywa cukierniczego: w Lublinie, w Białymstoku, we Wrocławiu i woj. katowickim.
W przemyśle surogatów kawowych należy zwiększyć produkcję namiastek kawowych do 40 tys. ton, tj. o 39%. Wybuduje się nową fabrykę kawy w Lublinie.
W przemyśle kosmetycznym należy zwiększyć produkcję 6-krotnie przy położeniu szczególnego nacisku na poprawę jakości i zwiększenia asortymentu. Wybuduje się 5 wytwórni mydła toaletowego i artykułów kosmetycznych.
W zakresie uspołecznionego rybołówstwa morskiego nastąpi zwiększenie połowów ryb do 160 tys. ton, tj. o 542%. Połowy pozabałtyckie wzrosną do 89 tys. ton, tj. 6-krotnie. W celu wykonania tego zadania oraz rozszerzenia przetwórstwa rybnego odbuduje się zniszczone porty rybackie i zbuduje się nowy port rybacki w Świnoujściu, zwiększy się stan taboru rybołówstwa o statki o ogólnej zdolności połowowej 114 tys. ton. Rozbudowane będą hale rybne w dużych portach. Chłodnie rybne będą powiększone w ten sposób, aby ogólna powierzchnia wyniosła w 1955 r. ponad 17 tys. m2. Przy chłodniach urządzi się zamrażalnie i fabryki lodu
z dnia 21 lipca 1950 r.
o 6-letnim planie rozwoju gospodarczego i budowy podstaw socjalizmu na lata 1950-1955.
(Dz. U. z dnia 30 sierpnia 1950 r.)
Rozdział 1.
Podstawowe zadania planu.
1. Historyczne zwycięstwo Związku Radzieckiego w drugiej wojnie światowej nad faszystowskimi Niemcami i ich sojusznikami oraz wyzwolenie Polski przez bohaterską Armię Radziecką, która przyszła z odsieczą bohaterskiej walce mas ludowych Polski przeciwko okupantom hitlerowskim i rodzimym wyzyskiwaczom, zmieniły dotychczasowy bieg historii naszego narodu.
Dzięki zwycięstwu ZSRR, które wyrosło z pełnego triumfu wielkiej rewolucji socjalistycznej, polskie masy ludowe z klasą robotniczą na czele obaliły panowanie kapitalistów i obszarników i objęły w Polsce rządy, ustanawiając i utrwalając państwo demokracji ludowej, spełniające podstawowe funkcje dyktatury proletariatu.
Dzięki objęciu władzy przez masy ludowe i przeprowadzeniu rewolucyjnych przeobrażeń społeczno-gospodarczych znajdujących swój wyraz w reformie rolnej i przejęciu na własność państwa kluczowych pozycji gospodarki narodowej oraz dzięki wszechstronnej pomocy Związku Radzieckiego, udzielanej Polsce Ludowej od chwili jej powstania, kraj nasz mógł wyzwolić się z zależności od kapitału zagranicznego, złamać kapitalistyczne okowy krępujące rozwój sił wytwórczych i wejść w sposób trwały na drogę socjalistycznego budownictwa.
2. Władza ludowa objęła rządy w kraju zniszczonym wskutek działań wojennych i okupacji hitlerowskiej. Z rąk hitlerowskich oprawców zginęło 6 milionów obywateli polskich, 1 milion 600 tys. osób częściowo lub całkowicie straciło zdolność do pracy.
Zniszczenia wojenne i rekwizycje doprowadziły do zmniejszenia majątku narodowego o około 38%.
Zniszczenia wojenne i skutki gospodarki okupantów poważnie obniżyły poziom sił wytwórczych i stopę życiową mas pracujących nawet w porównaniu z niskim poziomem przedwojennej kapitalistyczno-obszarniczej Polski. W warunkach kapitalizmu trzeba by całych dziesięcioleci, aby wyrównać szkody zadane przez wojnę.
Dzięki objęciu władzy przez masy ludowe i przepędzeniu wielkich kapitalistów i obszarników oraz dzięki pomocy Związku Radzieckiego, możliwa stała się szybka odbudowa kraju w wyjątkowo krótkim okresie czasu.
Po przezwyciężeniu pierwszych trudności powojennych i utrwaleniu zrębów gospodarki planowej, z inicjatywy Polskiej Partii Robotniczej uchwalono trzyletni Plan Odbudowy Gospodarczej. Plan ten obejmujący lata 1947-1949 został przedterminowo i zwycięsko zrealizowany.
W wyniku wykonania planu trzyletniego została w zasadzie zakończona odbudowa gospodarcza; został osiągnięty poważny rozwój sił wytwórczych kraju zarówno w porównaniu z r. 1946, jak i w porównaniu z poziomem przedwojennym; wzrosła stopa życiowa mas pracujących ponad poziom przedwojenny i została zapoczątkowana rewolucja kulturalna.
W r. 1946 globalna produkcja wielkiego i średniego przemysłu wynosiła 6,5 miliarda złotych wg cen niezmiennych, czyli 75% poziomu przedwojennego, a w r. 1949 osiągnęła już 15,3 miliardów zł czyli 177% poziomu przedwojennego. W przeliczeniu na jednego mieszkańca wartość produkcji wielkiego i średniego przemysłu wyniosła 250% w porównaniu do okresu przedwojennego. Szczególnie silnie wzrosła produkcja środków wytwórczości, której udział w ogólnej wartości produkcji przemysłu i rzemiosła wzrósł z 47% w r. 1938 i 51%, w r. 1946 do 54% w r. 1949.
W roku 1949 wyprodukowaliśmy 8,3 mld. kWh energii elektrycznej czyli o 108% więcej niż przed wojną; 74,1 mil. ton węgla czyli o 94% więcej niż przed wojną; produkcja stali osiągnęła 2,3 mil. ton, przekraczając poziom przedwojenny o 60%. Uruchomiono na wielokrotnie większą niż przed wojną skalę produkcję parowozów i wagonów kolejowych, zapoczątkowano produkcję traktorów i samochodów ciężarowych. Produkcja obrabiarek do metali i drzewa osiągnęła 10,6 tys. ton, przekraczając poziom przedwojenny o 494%, produkcja maszyn i narzędzi rolniczych osiągnęła 174% poziomu przedwojennego.
Produkcja azotniaku wzrosła o 111% a superfosfatu mineralnego o 140%.
W zakresie artykułów przemysłowych bezpośredniego spożycia produkcja tkanin bawełnianych wynosiła w r. 1949 - 64,6 tys. ton, przekraczając poziom przedwojenny o 24%; produkcja tkanin wełnianych - 28,1 tys. ton, osiągając poziom o 34% wyższy niż przed wojną, produkcja papieru wyniosła - 265,2 tys. ton, czyli o 30% więcej niż przed wojną, produkcja cukru w kampanii 1949/50 - 745,3 tys. ton, czyli o 52% więcej niż w kampanii 1938/39.
Udział produkcji przemysłowej o łącznej wartości produkcji całego przemysłu i rolnictwa licząc w cenach niezmiennych wzrósł z 51,8% w r. 1937 do 66,5% w 1949 r.
Wszystkie te dane świadczą o osiągniętym w okresie planu trzyletniego wydatnym postępie w dziedzinie uprzemysłowienia kraju. Podczas kiedy przemysł w okresie planu trzyletniego rozwijał się na podstawie wielkiej socjalistycznej gospodarki, rolnictwo opierało się w swojej przeważającej masie na rozproszonych indywidualnych gospodarstwach chłopskich. Jednakże dzięki przeprowadzonej reformie rolnej, rosnącej pomocy, udzielanej przez państwo małym i średnim gospodarstwom chłopskim, polityce ograniczania wyzysku kapitalistycznego na wsi oraz dzięki rozwojowi państwowych gospodarstw rolnych, wzrosła również poważnie produkcja rolna. Wartość produkcji rolnej na jednego mieszkańca wyniosła w r. 1949 więcej niż przed wojną, przy czym produkcja roślinna przekroczyła poziom przedwojenny o 24%, a produkcja zwierzęca o 12%. Znacznie przekroczony został przedwojenny poziom transportu kolejowego i samochodowego, przeładunków portowych i żeglugi morskiej.
W wyniku wzrostu produkcji dochód narodowy Polski był w 1949 r. ponad 1/4 większy niż przed wojną. Wzrostowi dochodu narodowego towarzyszył silny wzrost akumulacji. W okresie planu trzyletniego zrealizowane zostały w ramach planu inwestycyjnego ogólne nakłady wartości około 790 mld. złotych w cenach 1950 r.
Trzyletni Plan Odbudowy Gospodarczej stawiał zadanie wydatnego podniesienia stopy życiowej ludności i przekroczenia pod tym względem poziomu przedwojennego. Zadanie to zostało zrealizowane. Spożycie najważniejszych artykułów, które w r. 1946 kształtowało się w przeliczeniu na jednego mieszkańca znacznie niżej niż przed wojną, wzrosło wydatnie i w szeregu artykułów przekroczyło znacznie poziom przedwojenny. Spożycie mąki pszennej na jednego mieszkańca w r. 1949 było o 31% wyższe niż przed wojną, spożycie jaj o 19%, mięsa o 25%, cukru o 53%, tkanin bawełnianych o 17%, a tkanin wełnianych o 61% większe niż przed wojną.
Przeciętne płace realne pracowników fizycznych i umysłowych łącznie wzrosły w r. 1949 dwukrotnie w porównaniu z r. 1946, w rezultacie czego przekroczyły znacznie poziom przedwojenny.
Jednocześnie pracownicy korzystali z poważnych osiągnięć w dziedzinie rozwoju ubezpieczeń społecznych, których cały koszt obciążył zakłady pracy, i szerokiego rozwoju wczasów pracowniczych. Została stworzona nowa instytucja zasiłków rodzinnych, stanowiąca dodatkowy, poważny element płacy zarobkowej.
W wyniku reformy rolnej, osadnictwa na ziemiach odzyskanych oraz polityki ekonomicznej państwa ludowego, konsekwentnie realizującej pomoc małorolnym i średniorolnym chłopom, wydatnie poprawiło się ich położenie materialne. Dzięki rozparcelowaniu majątków obszarniczych i ograniczaniu wyzysku uprawianego przez bogaczy wiejskich, dzięki polityce opłacalnych cen rolniczych oraz państwowej pomocy kredytowej i inwestycyjnej dla małych i średnich gospodarstw, dochody tych gospodarstw znacznie wzrosły, w porównaniu z okresem przedwojennym. W okresie planu trzyletniego podniósł się poziom zdrowotności i nastąpił poważny spadek śmiertelności w stosunku do okresu przedwojennego, rozszerzył się zasadniczo zakres opieki nad matką i dzieckiem, nastąpił rozwój szkolnictwa wszystkich szczebli i udostępnienie go masom pracującym, nastąpiło upowszechnienie kultury.
W rezultacie wykonania planu trzyletniego zagospodarowane zostały i złączone w jedną całość gospodarczą z resztą kraju ziemie odzyskane. Potencjał gospodarczy ziem odzyskanych, odbudowany ze zniszczeń wojennych i uruchomiony wysiłkiem polskich mas pracujących, stał się jedną z podstaw szybkiego rozwoju gospodarczego całego kraju.
W rezultacie wykonania planu trzyletniego sektor socjalistyczny gospodarki narodowej poważnie wzmocnił się i rozszerzył.
Gdy w r. 1946 produkcja przemysłu socjalistycznego stanowiła 79% wartości produkcji łącznej całego przemysłu i rzemiosła, w r. 1949 udział ten wzrósł do 89%. W rolnictwie wartość produkcji gospodarstw państwowych wzrosła z 1,6% w 1946 r. do 6,4% w 1949 r. ogólnej wartości produkcji rolnej. W ostatnim roku planu trzyletniego został zapoczątkowany rozwój rolniczej spółdzielczości produkcyjnej. Poza państwowymi gospodarstwami rolnymi i spółdzielniami produkcyjnymi sektor socjalistyczny w rolnictwie reprezentowany był przez spółdzielcze i państwowe ośrodki maszynowe.
Handel państwowy i spółdzielczy, który w 1946 r. obejmował 80% obrotów hurtowych i 22% obrotów detalicznych, w r. 1949 objął blisko 100% obrotów hurtowych i 55% obrotów detalicznych.
Skup zboża i mięsa został całkowicie przejęty przez sektor socjalistyczny. Państwo Ludowe zrealizowało monopol sektora socjalistycznego w dziedzinie handlu zagranicznego.
W związku ze zmianami struktury społeczno-gospodarczej kraju, zmieniła się radykalnie struktura klasowa ludności. Liczba osób utrzymujących się z pracy najemnej, poza rolnictwem wzrosła z 18,2% ludności w okresie przedwojennym na 35,9% w 1949 r.
Zostało zlikwidowane bezrobocie, plaga mas pracujących kapitalistyczno-obszarniczej Polski, a przeludnienie rolnicze, które przed wojną szacowano w Polsce na ok. 8 mil. osób, zostało zredukowane do niewielkich rozmiarów.
Wzrost świadomości i bojowości politycznej oraz aktywności produkcyjnej klasy robotniczej, rozwój ruchu współzawodnictwa pracy i ruchu racjonalizatorskiego, umocnienie sojuszu robotniczo-chłopskiego i wzrost świadomości pracujących mas chłopskich, włączenie się przeważającej części inteligencji pracującej w dzieło budownictwa socjalistycznego, wzrost czynnego udziału w życiu gospodarczym i społecznym kobiet i młodzieży - zdecydowały o pomyślnym wykonaniu planu trzyletniego.
3. Wyniki osiągnięte w okresie odbudowy umożliwiają przejście do nowego etapu budownictwa socjalistycznego, postawienie gospodarce narodowej nowych zadań w dziedzinie rozwoju sił wytwórczych i przebudowy społecznej. Zgodnie z wytycznymi, uchwalonymi w grudniu 1948 r. przez I Kongres Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sześcioletni plan rozwoju i przebudowy gospodarczej Polski jest planem wielkiego rozwoju sił wytwórczych, wzrostu dobrobytu mas pracujących, rozkwitu kultury, planem budowy podstaw socjalizmu w Polsce.
Zbudowanie podstaw socjalizmu oznacza:
(1) Znaczne podniesienie poziomu sił wytwórczych ze szczególnym uwzględnieniem produkcji środków wytwórczości.
(2) Okiełzanie i ograniczenie elementów kapitalistycznych w tych dziedzinach naszej gospodarki, w których jeszcze one występują, oraz dalsze ich stopniowe wypieranie, a następnie i likwidowanie jako klasy.
(3) Dobrowolne przekształcenie poważnej części gospodarstw małorolnych i średniorolnych w gospodarstwa zespołowe - socjalistyczne spółdzielnie produkcyjne i zamykanie przez to źródeł rozwoju kapitalizmu.
(4) Oparte na zasadach socjalistycznej solidarności i wzajemnej pomocy pogłębienie i zacieśnienie wzajemnych stosunków ekonomicznych i współpracy gospodarczej prowadzące do jego najszerszego rozwoju sił wytwórczych na bazie planów gospodarczych Polski, ZSRR i krajów demokracji ludowej.
(5) Znaczny wzrost dobrobytu materialnego, polepszenie warunków życiowych i podniesienie kultury i aktywności mas pracujących.
Dla osiągnięcia tych celów należy:
(1) Zapewnić szybki rozwój przemysłu socjalistycznego, a w pierwszym rzędzie przemysłu produkującego środki wytwórczości, od którego poziomu zależy rozwój całej gospodarki narodowej.
W szczególności należy zapewnić szybki rozwój przemysłu hutniczego, maszynowego i chemicznego. Dla lepszego zaspokojenia potrzeb mas pracujących należy jednocześnie wydatnie rozwinąć przemysł produkujący przedmioty spożycia. Szczególną opieką winien być otoczony rozwój drobnego przemysłu socjalistycznego, nastawionego na zaspokojenie potrzeb lokalnych.
(2) Osiągnąć taki poziom produkcji rolnej, który umożliwi zaspokojenie rosnących potrzeb gospodarki narodowej na produkty rolne; zapewnić materialne i techniczne warunki dobrowolnego zrzeszenia w spółdzielnie produkcyjne poważnej części gospodarstw chłopskich;
przekształcić państwowe majątki we wzorcowe socjalistyczne gospodarstwa rolne;
zwiększyć pomoc państwa ludowego dla podniesienia produkcji drobnych i średnich gospodarstw chłopskich oraz wzmocnić socjalistyczne regulowanie przez państwo drobnotowarowej gospodarki chłopskiej.
(3) Osiągnąć znaczne zwiększenie krajowej bazy surowcowej, jako niezbędnej podstawy rozwoju gospodarki narodowej, a w szczególności rozwinąć wydobycie rud żelaza i metali nieżelaznych, ropy naftowej, soli potasowych; zwiększyć produkcję podstawowych surowców chemicznych, celulozy i włókien sztucznych; zwiększyć produkcję przemysłowych surowców rolniczych, a zwłaszcza tłuszczów roślinnych i zwierzęcych, lnu i innych roślin włóknistych, skór surowych i wełny.
(4) Poważnie zwiększyć siłę obronną kraju przez wzrost ogólnego potencjału wytwórczego i rozwój specjalnego przemysłu obronnego.
(5) Zapewnić dalszy rozwój sieci i obrotów socjalistycznego handlu, systematycznie wypierając elementy kapitalistyczne; zapewnić racjonalną organizację, właściwy układ sieci handlowej oraz jej unowocześnienie w celu wydatnej poprawy poziomu obsługi mas pracujących.
(6) W oparciu o szybkie tempo wzrostu akumulacji socjalistycznej i biorąc pod uwagę wielki zasięg nakładów inwestycyjnych, niezbędny dla wykonania zadań planu, rozwinąć odpowiednio produkcję materiałów budowlanych i przemysł budowlany i wyposażyć go w nowoczesne środki techniczne.
(7) Zapewnić systematyczny postęp techniczny i organizacyjny we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej jako warunek, bez którego niemożliwe jest osiągnięcie planowanego tempa wzrostu produkcji i zwiększenia wydajności pracy; stworzyć warunki wszechstronnego rozwoju nauki oraz prac naukowo-badawczych w oparciu o osiągnięcia przodującej nauki radzieckiej.
(Cool Osiągnąć znaczny wzrost wydajności pracy we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej, dążąc do maksymalnego zmniejszenia rozpiętości istniejących pod tym względem między Polską a krajami najbardziej uprzemysłowionymi. W tym celu należy dążyć do najpełniejszego wykorzystania czasu pracy; wydatnie rozszerzyć mechanizację robót pracochłonnych; zapewnić pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnej maszyn i urządzeń oraz intensyfikację procesów produkcyjnych; stworzyć warunki dla pogłębienia i rozszerzenia ruchu socjalistycznego współzawodnictwa pracy i ruchu racjonalizatorskiego; umocnić socjalistyczną dyscyplinę pracy w całej gospodarce narodowej.
(9) Osiągnąć poważne oszczędności w gospodarce narodowej przez zmniejszenie norm zużycia surowców, materiałów, paliwa i energii, a w szczególności zmniejszyć normy zużycia żelaza, drzewa, cementu i innych materiałów budowlanych oraz metali nieżelaznych.
(10) Zapewnić systematyczne podnoszenie stopy życiowej mas pracujących drogą wzrostu zarobków gotówkowych i stopniowej realizacji polityki obniżania cen w miarę wzrostu wydajności pracy i zmniejszania kosztów własnych produkcji; zapewnić rozwój i usprawnienie systemu ubezpieczeń społecznych, opieki nad matką i dzieckiem, wczasów pracowniczych, polepszenie warunków mieszkaniowych klasy robotniczej, rozbudowę urządzeń komunalnych.
(11) Poprawić warunki zdrowotne mas pracujących i ulepszyć ochronę zdrowia ludności, poprawić warunki bezpieczeństwa i higieny pracy.
(12) Podnieść poziom kulturalny szerokich mas pracujących; zlikwidować do końca analfabetyzm; zapewnić rozwój i podniesienie poziomu szkolnictwa wszystkich szczebli, rozwój prasy i wydawnictw książkowych, radiofonii i kinematografii i udostępnić w jak najszerszym stopniu szerokim masom pracującym osiągnięcia kultury i sztuki; rozwijać i pogłębiać rewolucję kulturalną w Polsce.
(13) Zapewnić gospodarce narodowej dopływ potrzebnej ilości nowych robotników oraz kadr wykwalifikowanych robotników i personelu technicznego i kierowniczego oraz szeroki rozwój szkolnictwa zawodowego wszystkich szczebli i szeroki rozwój kursów dokształcających i przysposabiających do zawodu, przez budownictwo osiedli mieszkaniowych i urządzeń socjalnych związanych z zakładami pracy, przez szerokie wciągnięcie kobiet do produkcji i ułatwienie im pracy zawodowej. Zapewnić dopływ kadr kwalifikowanych do administracji państwowej, instytucji kulturalno-oświatowych oraz służby zdrowia.
(14) Podnieść poziom aktywności gospodarczej i kulturalnej zacofanych wschodnich i centralnych części kraju oraz niektórych niedostatecznie jeszcze zagospodarowanych powiatów w województwach zachodnich i północnych przez odpowiednią politykę rozmieszczenia sił wytwórczych.
(15) Umocnić złoty polski; upowszechnić i umocnić rozrachunek gospodarczy w przedsiębiorstwach socjalistycznych; wzmóc walkę z wszelkimi przejawami marnotrawstwa, rozrzutności i przerostów administracyjnych; przyspieszyć obieg środków obrotowych, osiągnąć poważne obniżenie kosztów własnych, osiągnąć wysoki poziom i systematyczny wzrost socjalistycznej akumulacji we wszystkich gałęziach gospodarki.
(16) Stworzyć państwowe rezerwy surowców i materiałów oraz podstawowych artykułów konsumpcyjnych w celu zabezpieczenia gospodarki narodowej.
(17) Udoskonalić organizację i pogłębić metody socjalistycznego planowania, jako podstawowego narzędzia kierownictwa gospodarki narodowej i mobilizacji jej wewnętrznych rezerw; rozwinąć i pogłębić planowanie wewnątrzzakładowe, wzmocnić i rozszerzyć planowanie terenowe.
Realizacja zadań planu 6-letniego wymagać będzie ogromnego rozmachu, budownictwa socjalistycznego, mobilizacji wysiłku całego narodu, ujawnienia i wykorzystania wszystkich rezerw gospodarki narodowej. W realizacji planu szczególnie wielka rola przypadnie młodemu pokoleniu narodu. Wykonanie planu wymagać będzie zwielokrotnionej energii mas pracujących, Partii, organizacji społecznych i aparatu państwowego w pokonywaniu trudności, powstających w toku urzeczywistnienia planu. Wymagać ona będzie zaostrzenia walki klasowej przeciw elementom kapitalistycznym i reakcyjnym, wymagać będzie wielkiego zaostrzenia czujności rewolucyjnej ze strony klasy robotniczej i mas pracujących w stosunku do agentur imperialistycznych, w stosunku do wewnętrznych i zewnętrznych wrogów.
W oparciu o sojusz z wielkim Związkiem Radzieckim i jego braterską pomoc oraz o współpracę z krajami demokracji ludowej, rozwijając niespożyte siły narodu, Polska Ludowa ma możność pokonania wszelkich knowań imperialistycznych i trudności wewnętrznych oraz zwycięskiego wykonania wielkiego planu budowy podstaw socjalizmu, który zmieni oblicze naszego kraju i wzmocni nasz wkład we wspólne dzieło obrony pokoju i postępu.
Rozdział 2.
Wzrost produkcji i inwestycji.
Rozwój przemysłu.
1. W r. 1955 - w ostatnim roku planu 6-letniego należy osiągnąć wartość produkcji całego przemysłu socjalistycznego w wysokości 43,8 mld. zł w cenach niezmiennych, tj. wzrost o 158% w porównaniu z r. 1949.
Wartość produkcji przemysłu wielkiego i średniego wzrośnie do 36,5 mld. zł w cenach niezmiennych, tj. o 136%, a drobnego przemysłu socjalistycznego wzrośnie do 7,3 miliarda złotych tj. o 384%.
2. W celu stworzenia szerokiej podstawy socjalistycznego uprzemysłowienia należy zapewnić szybszy wzrost produkcji środków wytwórczości. Wartość produkcji środków wytwórczości w przemyśle wielkim i średnim wzrośnie w roku 1955 o 154%, a wartość produkcji przedmiotów spożycia o 111% w porównaniu z rokiem 1949.
3. W r. 1955 produkcja ważniejszych artykułów przemysłowych osiągnie:
Paliwa i energetyka
Węgiel kamienny 100 mil. t.
Węgiel brunatny 8,4 mil. t.
Ropa naftowa 394 tys. t.
Gaz ziemny 480 mil. m3
Energia elektryczna 19,3 mld. kWh
Kopalnictwo rud
Rudy żelazne 3,0 mil. t.
Rudy cynkowo-ołowiane 2,2 mil. t
Rudy miedziane 3,2 mil. t.
Hutnictwo
Surówka 3,5 mil. t.
Stal surowa 4,6 mil. t.
Wyroby walcowane 3,2 mil. t
Cynk 197,6 tys. t.
Miedź elektrolityczna 25,0 tys. t.
Maszyny i urządzenia
Obrabiarki do metali i drzewa 12,2 tys. szt.
Turbiny parowe kondensacyjne 125 MW
Kotły wodnorurkowe stałe 3.000 t. pary/godz.
Maszyny i urządzenia dla hutnictwa 161 mil. zł wg cen niezm.
Maszyny i urządzenia dla górnictwa 290,5 mil. zł wg cen niezm.
Maszyny włókiennicze 80 mil. zł wg cen niezm.
Urządzenia dźwigowe 24,5 tys. t.
Sprężarki amoniakalne 600 t.
Maszyny rolnicze
Traktory 11 tys. szt.
Kombajny do zbóż 750 szt.
Pługi traktorowe 14,3 tys. szt.
Siewniki traktorowe do zbóż 5 tys. szt.
Snopowiązałki 5,6 tys. szt.
Młocarnie motorowe 6 tys. szt.
Maszyny budowlane
Betoniarki 1.150 szt.
Ciężkie żurawie 140 szt.
Wielkie koparki 75 szt.
Windy budowlane 2.500 szt.
Środki transportowe
Parowozy normalnotorowe 315 szt.
Wagony towarowe normalnotorowe w przeliczeniu na 2-osiowe 18,8 tys. szt.
Wagony osobowe 630 szt.
Samochody ciężarowe 25 tys. szt.
Samochody osobowe 12 tys. szt.
Artykuły elektrotechniczne
Silniki elektryczne do 50 KW 170 tys. szt.
Silniki elektryczne powyżej 50 KW 5 tys. szt.
Transformatory dla gospodarki energetycznej 2,4 tys. MVA
Aparatura rozdzielcza i zabezpieczeniowa
wysokiego i niskiego napięcia 181 mil. zł wg cen niezm.
Kable silnoprądowe ziemne 22 tys. ton
Żarówki oświetleniowe normalne 33 mil. szt.
Łącznice telefoniczne 85 tys. numerów
Odbiorniki radiowe 300 tys. szt.
Artykuły chemiczne
Kwas siarkowy w przeliczeniu na 100% 540 tys. ton
Soda kalcynowana 389 tys. ton
Soda kaustyczna 162 tys. ton
Nawozy azotowe w przeliczeniu na czysty składnik N 230,8 tys. ton
Nawozy fosforowe w przeliczeniu na czysty składnik P2 05 250 tys. ton
Sól potasowa w przeliczeniu na K2O 16 tys. ton
Środki owadobójcze 26,9 tys. ton
Barwniki 7,9 tys. ton
Elektrody węglowe 31 tys. ton
Kauczuk syntetyczny 13 tys. ton
Penicylina 800 mld. jedn.
Materiały budowlane
Cement 4.950 tys. t.
Cegła budowlana 3.756 mil. szt.
Wapno budowlane 1,6 mil. t.
Szkło i ceramika
Szkło okienne 15 mil. m2
Szkło do opakowań 147,1 tys. t.
Porcelana techniczna i elektrotechniczna 15,2 tys. t.
Porcelana stołowa 8,5 tys. t.
Fajans stołowy 6,6 tys. t.
Artykuły włókiennicze
Tkaniny bawełniane 607,7 mil. mb.
Tkaniny wełniane 74,9 mil. mb.
Tkaniny lniane i pakulane 74,7 mil. mb.
Tkaniny jedwabne 103,9 mil. mb
Wyroby dziane 14,5 tys. t.
Włókno cięte 56,8 tys. t.
Sztuczny jedwab 16,6 tys. t.
Obuwie
Obuwie skórzane 22,2 mil. par.
Obuwie gumowe 16,4 mil. par.
Papier i celuloza
Celuloza 414,0 tys. t.
Papier 530,0 tys. t.
Tektura 94,8 tys. t.
Artykuły drzewne
Tarcica 4 mil. m3
Sklejki i płyty stolarskie 106 tys. m3
Płyty spilśnione 80 tys. t.
Meble gięte 2,8 mil. szt.
Meble stolarskie i tapicerskie 3,1 tys. mil. szt.
Komplety mebli 137 tys. kompl.
Zapałki 320 tys. skrzyń
Artykuły przemysłu spożywczego
Cukier 1.100 tys. t.
Tłuszcze zwierzęce jadalne 116 tys. t.
Olej jadalny 25 tys. t.
Masło 116 tys. t.
Mięso 952 tys. t.
Spirytus surowy w przeliczeniu na 100% 214,6 mil. l.
Piwo 600 mil. l.
Wino 35,4 tys. l.
Sól kamienna i warzona 485 tys. t.
Mydło do prania 88,1 tys. t.
Papierosy 30 mld. szt.
4. Wydajność pracy w socjalistycznym przemyśle wielkim i średnim mierzona wartością produkcji w cenach niezmiennych na jednego robotnika produkcyjnego winna wzrosnąć o 66%.
5. Należy osiągnąć obniżenie kosztów własnych produkcji w przemyśle socjalistycznym o co najmniej 17%, przy znacznym polepszeniu jakości wyrobów.
6. Nakłady na inwestycje przemysłowe wyniosą w okresie planu 2.535 mld. zł w cenach 1950 roku; z sumy tej 76% przeznacza się na rozbudowę przemysłu środków wytwórczości.
7. W rozwoju przemysłu należy jak najszerzej wykorzystać prace instytutów naukowo-badawczych. Instytutom tym należy wyznaczyć jako zasadnicze zadanie opracowanie środków dotyczących polepszenia procesów technologicznych, podjęcia nowych produkcji, polepszenia jakości wyrobów, a także zastosowania materiałów zastępczych. Instytuty naukowo-badawcze winny w coraz szerszym zakresie dokonywać prac na skalę półtechniczną w powiązaniu z pracami projektowymi i konstrukcyjnymi przemysłu. Nakłady inwestycyjne na rozwój instytutów naukowo-badawczych przemysłu wyniosą 26 mld. zł w cenach z 1950 r.
Należy wydatnie rozszerzyć zakres badań i poszukiwań geologicznych, stosując nowoczesne metody. W szczególności należy przeprowadzić prace w zakresie poszukiwań węgla kamiennego koksującego oraz nowych złóż węgla kamiennego i brunatnego poza eksploatowanymi zagłębiami, ropy naftowej i gazu ziemnego, rud żelaza i metali nieżelaznych oraz surowców skalnych dla potrzeb przemysłu i budownictwa. W celu stworzenia racjonalnej podstawy do zaopatrzenia w wodę zakładów przemysłowych i osiedli należy rozszerzyć zakres badań i poszukiwań hydrogeologicznych.
8. Należy upowszechnić system planowych, zapobiegawczych remontów maszyn i urządzeń wytwórczych osiągając skrócenie czasu trwania remontów; polepszyć jakość prac remontowych i dzięki temu wydatnie zmniejszyć czas przestoju parku maszynowego.
9. W celu zaspokojenia rosnących potrzeb przemysłu, trakcji elektrycznej oraz potrzeb ludności miast i wsi - należy wytworzyć w roku 1955 - 2,3 razy więcej energii elektrycznej niż w roku 1949.
Wzrost zainstalowanej mocy wyniesie 2.620 MW. Wybuduje się 14 zawodowych elektrowni parowych oraz szereg elektrowni cieplnych przemysłowych. Nowe elektrownie zawodowe wyposażone będą w nowoczesne kotły i turbogeneratory i dostosowane do spalania miału i odpadkowych gatunków węgla, nie nadających się do transportu.
Powstaną pierwsze w Polsce elektrociepłownie.
Uruchomiona będzie w Koninie wielka elektrownia, oparta na węglu brunatnym, która stanie się bazą energetyczną nowego ośrodka przemysłowego na Kujawach. Rozpoczęta będzie budowa pierwszej w Polsce elektrowni na bazie torfu w Wiźnie (woj. białostockie). Moc elektrowni wodnych wzrośnie o około 65%.
Należy rozbudować sieć przesyłowo-rozdzielczą, dostosowując ją do rozmieszczenia sił wytwórczych, w szczególności do lokalizacji nowych zakładów przemysłowych. Wzrost długości sieci wyniesie 76.000 km, z czego 5.000 km przypadnie na linie najwyższych napięć - 60.000 - 220.000 volt. Wzrost mocy stacji transformatorowych wyniesie 6.000 MVA.
Należy wydatnie poprawić współczynniki eksploatacyjne i zmniejszyć koszt własny energii elektrycznej. W szczególności należy wydatnie skrócić czas postoju urządzeń w remoncie, usprawnić organizację remontów i zmniejszyć zużycie węgla na kilowatogodzinę.
10. W górnictwie węgla kamiennego osiągnąć w roku 1955 wydobycie węgla w ilości 100 mil. ton, tj. wzrost o 35%, wybudować 11 nowych kopalń o zdolności produkcyjnej około 9 mil. t. i uruchomić 36 nowych poziomów na starych kopalniach, które dadzą w roku 1955 -14,5 mil. ton węgla.
W celu szerokiego zastosowania podsadzki płynnej należy zakończyć budowę specjalnej linii kolejowej do przewozu piasku i osiągnąć produkcję piaskowni 28,5 mil. m3 piasku rocznie.
Należy przyśpieszyć tempo robót górniczych drogą mechanizacji najbardziej pracochłonnych robót ręcznych, zwiększyć wydobycie węgla ze ścian z 43% do 55% w roku 1955, wydobycie zabierek zmniejszyć z 37,7% do 30%. Szeroko zmechanizować roboty przygotowawcze i eksploatacyjne przez stosowanie wiertarek półautomatycznych, ładowarek, wrębówek, transporterów zgrzebłowych i innych mechanizmów, wprowadzić wydobycie węgla przy pomocy kombajnów węglowych, aby w roku 1955 na ogólną ilość 500 ścian kombajny pracowały co najmniej na 220 ścianach.
W dziedzinie transportu należy rozszerzyć konwejeryzację transportu dołowego, podnieść stopień elektryfikacji lokomotyw dołowych oraz ich moc, przeprowadzić dalszą elektryfikację i unowocześnienie wyciągów, zastąpić w dużej mierze dołowe napędy pneumatyczne przez elektryczne napędy gazoszczelne, z wyjątkiem kopalń silnie gazowych. W celu wydatnej poprawy jakości węgla przez sortowanie i płukanie należy wybudować nowe i rozbudować istniejące sortownie i płuczki w ten sposób, aby zdolność przerobowa sortowni wyniosła w roku 1955 - 12.500 ton na godzinę, a płuczek - 10.900 ton na godzinę.
Należy podnieść wydajność pracowników grupy przemysłowej z 1.232 kg na pracowniko-dniówkę węgla kamiennego w roku 1949 do 1.700 w roku 1955, tj. o 38%.
Wydobycie węgla brunatnego winno wzrosnąć do 8,4 mil. ton w r. 1955, tj. o 83%. Szczególny nacisk należy położyć na wzmożenie wydobycia w Zagłębiu Konińskim dla zapewnienia miejscowej bazy paliwowej nowemu ośrodkowi przemysłowemu na Kujawach.
11. W kopalnictwie naftowym należy osiągnąć produkcję ropy naftowej w wysokości 394 tys. ton i gazu ziemnego 480 mil m3. Należy przeprowadzić wiercenia poszukiwawcze w ilości 530 tys. m, wiercenia eksploatacyjne w ilości 484 tys. m oraz głębokie wiercenia o łącznej głębokości 67 tys. m. Celem usprawnienia wierceń należy zastąpić żurawie stałe przez przenośne, a wiercenia udarowe przez obrotowe, co dwukrotnie zwiększy szybkość wiercenia. Należy dokonać ulepszeń w sposobie wydobycia (wtłaczanie medium gazowego do złóż, torpedowanie, kwasowanie i stosowanie innych nowoczesnych metod).
12. Należy dokonać zasadniczego przełomu w rozwoju kopalnictwa rud żelaznych pozostającego dotychczas w tyle poza rozwojem hutnictwa i zwiększyć wydobycie rud surowych czterokrotnie, tj. do 3 mil. ton w r. 1955. Należy we wszystkich obszarach rudonośnych odwiercić 550 tys. m i zgłębić 21,5 tys. m w szybikach poszukiwawczych i zbudować 35 nowoczesnych zmechanizowanych kopalń rudy. Pozwoli to przy wzrastającej produkcji surówki podnieść udział żelaza z rud krajowych z 15% w roku 1949 do ok. 30% w roku 1955.
13. W hutnictwie żelaza stanowiącym podstawowe ogniwo rozwoju całej gospodarki narodowej należy dwukrotnie zwiększyć produkcję stali surowej.
Należy ukończyć pierwszy etap budowy nowej wielkiej huty żelaza pod Krakowem, rozpocząć w końcowym okresie planu budowę drugiej nowej huty i uruchomić zakłady hutnicze stali szlachetnych. Jednocześnie należy wydatnie rozbudować i unowocześnić stare zakłady hutnicze, w szczególności zrekonstruować Hutę im. Józefa Stalina w Łabędach i hutę w Częstochowie, osiągając zdolność produkcyjną ok. 3,8 mil. ton stali surowej rocznie, na starych zakładach.
W szczególności zostanie wybudowanych w starym hutnictwie: 6 nowych wielkich pieców na 600 ton każdy o całkowicie zmechanizowanej obsłudze, 20 pieców martenowskich o pojemności 70 ton i wyżej, 3 mieszalniki, 10 nowych pieców elektrycznych, 3 zgniatacze o łącznej przepustowości 2,5 mil. ton kęsów rocznie, nowa walcownia ciągła rygli i platyn, nowe walcownie wytworów gotowych o łącznej zdolności produkcyjnej ok. 1 miliona ton wyrobów walcowanych rocznie.
Rozbudowa hutnictwa winna zapewnić wydatną poprawę wskaźników ekonomiczno-technicznych. W szczególności wskaźnik objętościowy wielkich pieców polepszy się o 24% i wyniesie w roku 1955 - 1,2 m3/t. dobę, udział aglomeratów wzrośnie z 19,5% do 55% wsadu rudy, zużycie koksu suchego na tonę surówki spadnie co najmniej do 986 kg, ilość stali przypadająca na 1 m2 pieca martenowskiego i dobę wzrośnie co najmniej o 60% i wyniesie w roku 1955 - 5,0 ton/m2 dobę. Wzrośnie wydatnie udział surówki we wsadzie pieców martenowskich, co zmniejszy zapotrzebowanie na złom żelazny.
Główne napędy walcownicze zostaną zelektryfikowane w 91%.
Zostaną wprowadzone walcownie ciągłe i półciągłe. Udział materiału zgniatanego wzrośnie z 51% do 71,6%.
Ulegnie wydatnej poprawie układ asortymentowy wyrobów walcowanych, dzięki wzrostowi udziału drobnych profili w ogólnej produkcji wyrobów walcowanych, przede wszystkim profili budowlanych oraz blach. Jednocześnie nastąpi mechanizacja transportu przez zastosowanie wagonów samowyładowczych, zwiększenie ilości suwnic, dźwigów, żurawi ruchomych, czerpaków, magnesów, transporterów, skipów, wagonów-wag.
14. W przemyśle metali nieżelaznych należy wydatnie zwiększyć bazę surowcową rud cynkowo-ołowianych osiągnąć produkcję cynku 197,6 tys. ton, tj ok. 2-krotnie więcej niż w roku 1949, rozwinąć wydobycie rudy miedzi do poziomu 3,2 mil. t. oraz rozpocząć produkcję metali lekkich - aluminium i magnezu. W szczególności w zakresie cynku należy położyć nacisk na wzmożenie wydobycia rud galmanowych i odpowiednią rozbudowę hut tlenku cynku i w wyniku rozbudowy kopalń oraz właściwego wykorzystania rud galmanowych zmniejszyć udział koncentratów z importu w produkcji cynku.
Należy osiągnąć produkcję miedzi elektrolitycznej w ilości 25 tys. t. Dzięki rozbudowie elektrolizy należy zwiększyć produkcję cynku elektrolitycznego do 54% całkowitej produkcji cynku wobec 17% w roku 1949.
Należy rozwinąć kopalnictwo i przetwórstwo rud miedzi do takiego stopnia, by własna miedź stanowiła poważną część zapotrzebowania krajowego. Należy w pełni uruchomić i rozbudować dolnośląskie kopalnie rud i miedzi i rozpocząć wydobycie miedzi w kopalni "Miedzianka" w Górach Świętokrzyskich. Należy rozbudować i częściowo zmodernizować walcownie i rafinerie metali nieżelaznych. Należy prowadzić intensywne badania i prace, zmierzające do zastosowania na szerszą skalę stopów oszczędnościowych i do zastąpienia najbardziej deficytowych metali.
15. W przemyśle budowy maszyn, którego rozwój warunkuje rozbudowę całej gospodarki narodowej, należy zwiększyć produkcję przeszło 3,5-krotnie i uruchomić produkcję nowych typów maszyn o dużej doniosłości dla całej gospodarki.
Należy zwiększyć produkcję obrabiarek do metali i drzewa 3-krotnie pod względem ilości i 4-krotnie pod względem tonażu i wartości, co pozwoli w znacznej mierze wyposażyć nowobudujące się zakłady przemysłowe i stanowić będzie podstawę dla częściowej renowacji parku w zakładach istniejących. Szczególny nacisk położyć należy na rozwój produkcji obrabiarek ciężkich, które w r. 1955 stanowić będą około 25% ogólnej ilości wyprodukowanych obrabiarek. Uruchomiona będzie produkcja wysokosprawnych obrabiarek jak karuzelówek, wiertarek promieniowych, wielonożówek, automatów i półautomatów, obrabiarek agregatowych, przystosowanych do określonych operacji obróbczych. Zostaną rozbudowane istniejące fabryki obrabiarek i wybudowane 2 nowoczesne zakłady o taśmowym montażu w rejonie Warszawy.
Dla potrzeb energetyki i przemysłu należy uruchomić produkcję turbin parowych i wyprodukować w okresie 1950-1955 turbiny kondensacyjne o łącznej mocy 225 MW oraz znacznie rozszerzyć produkcję łopatek turbinowych.
W przemyśle kotlarskim należy osiągnąć produkcję kotłów wodnorurkowych stałych o łącznej mocy ponad 4 razy większej niż w r. 1949. Należy uruchomić produkcję kotłów wodnorurkowych wysokoprężnych o ciśnieniu roboczym 80 atm. i wydajności 100-120 ton pary na godzinę, dotąd w Polsce nieprodukowanych.
Dla realizacji planu mechanizacji kopalń należy silnie rozwinąć produkcję maszyn górniczych, osiągając w r. 1955 wartość produkcji 290,5 mil. zł wg cen niezmiennych i uruchomić produkcję nowych typów maszyn, a w szczególności wrębówek ścianowych i chodnikowych, ładowarek do kamienia i węgla, przenośników zgrzebłowych i kombajnów.
W związku z silnym rozwojem przemysłu chemicznego należy prawie 5-krotnie zwiększyć produkcję maszyn i aparatury chemicznej. Dla potrzeb przemysłu papierniczego należy rozbudować zakład budowy maszyn papierniczych w Cieplicach o produkcji 5 tys. ton w r. 1955.
W przemyśle maszyn włókienniczych należy zwiększyć blisko 6-krotnie wartość produkcji. Szczególny nacisk położony będzie na rozwój produkcji maszyn do włókien sztucznych. Uruchomiona będzie produkcja kompletnego wyposażenia przędzalń oraz nowoczesnych krosien automatycznych. Obok rozbudowy istniejących zakładów zostanie wybudowana nowa fabryka maszyn przędzalniczych w Łodzi, fabryka krosien w Zduńskiej Woli i fabryka maszyn wykończalniczych w Białymstoku.
W celu podniesienia technicznego uzbrojenia rolnictwa należy silnie rozwinąć przemysł maszyn i narzędzi rolniczych.
Podjęta zostanie produkcja nowych typów maszyn rolniczych jak kombajny, snopowiązałki, młocarnie czyszczące wielkiej mocy, pługi ciągnikowe wieloskibowe i kopaczki traktorowe.
W okresie planu powstaną 2 wielkie nowoczesne fabryki maszyn rolniczych w Płocku i Kutnie.
Należy zwiększyć produkcję traktorów prawie 4,5-krotnie i osiągnąć w r. 1955 11 tys. sztuk. Należy uruchomić produkcję traktorów gąsienicowych.
W celu zwiększenia mechanizacji budownictwa i robót drogowych należy wielokrotnie zwiększyć produkcję maszyn budowlanych i drogowych.
Obok wzmożenia produkcji betoniarek i walców drogowych zostanie podjęta produkcja kopaczek, maszyn do wyrównywania i zdzierania ziemi, kafarów i innych maszyn budowlanych. Dla mechanizacji transportu wewnętrznego w zakładach fabrycznych, a także w budownictwie zostanie wydatnie zwiększona produkcja suwnic, dźwigów i innych urządzeń transportowych.
Dla potrzeb żeglugi morskiej należy rozwinąć produkcję maszyn okrętowych jak: maszyny główne napędów, maszyny sterowe, windy kotwiczne, pompy okrętowe. Łącznie w latach planu wykonać 164 maszyny okrętowe główne.
W celu rozwoju chłodnictwa wzrośnie wielokrotnie produkcja sprężarek amoniakalnych. Podstawowe wyposażenie nowych chłodni składowych zostanie wykonane w kraju.
Zostanie na szeroką skalę rozbudowany przemysł samochodowy. Produkcja samochodów ciężarowych wyniesie w r. 1955 - 25 tys. samochodów, zaś osobowych - 12 tys. sztuk.
Ilość wyprodukowanych motocykli wzrośnie prawie 8-krotnie i wyniesie w r. 1955 - 32 tys. sztuk, a rowerów prawie 4-krotnie osiągając wysokość 340 tys. sztuk.
Produkcja przemysłu taboru kolejowego wyniesie w roku 1955 - 315 parowozów normalnotorowych, 250 parowozów wąskotorowych, 18.800 wagonów towarowych normalnotorowych w przeliczeniu na 2-osiowe, 630 wagonów osobowych. Należy rozwinąć produkcję lokomotyw elektrycznych, lokomotyw spalinowych przetokowych, wagonów elektrycznych, specjalnych lokomotyw dołowych dla kopalń oraz tramwajów.
W przemyśle stoczniowym produkcja statków morskich wyniesie w r. 1955 ok. 150 tys. TDW. Stocznie rzeczne winny zaopatrzyć żeglugę śródlądową w barki, holowniki i inne jednostki pływające. W tym celu należy rozbudować stocznie, szeroko zastosować nowoczesne metody budownictwa okrętowego, a przede wszystkim prefabrykację elementów i montaż sekcyjny kadłubów, oraz w większym stopniu stosować spawanie automatyczne i półautomatyczne.
W przemyśle narzędziowym należy osiągnąć przeszło 4-krotny wzrost produkcji narzędzi tnących do metali; produkcja narzędzi do obróbki drzewa winna wzrosnąć 1,7-krotnie; narzędzi ślusarskich i rzemieślniczych 2,3 razy, przyrządów i uchwytów przeszło 10 razy, sprawdzianów 12 razy. Należy rozbudować stare zakłady i wybudować 2 nowe fabryki narzędzi w Warszawie.
W przemyśle odlewniczym należy osiągnąć produkcję odlewów żeliwnych 724 tys. ton, odlewów staliwnych 149 tys. ton, odlewów z metali kolorowych 24,6 tys. ton. Szczególny nacisk należy położyć na produkcję odlewów maszynowych, odlewów dla potrzeb przemysłu motoryzacyjnego, a także dla budownictwa jak kotłów centralnego ogrzewania, grzejników i armatury.
W przemyśle precyzyjno-optycznym należy powiększyć blisko 6-krotnie wartość produkcji i uruchomić nowe działy wytwórczości. W szczególności należy rozwinąć produkcję łożysk kulkowych, silnie rozwinąć produkcję przyrządów optycznych, narzędzi chirurgicznych i dentystycznych, aparatów filmowych, wodomierzy i gazomierzy.
W przemyśle metalowych wyrobów masowych należy zwiększyć produkcję wyrobów śrubowych o 150%, okuć budowlanych o 279%, puszek konserwowych o 232%, wyrobów emaliowanych o 79%.
W przemyśle elektrotechnicznym należy zwiększyć wartość produkcji przeszło 3-krotnie. Szczególny nacisk należy położyć na rozwój przemysłu maszyn i aparatów elektrycznych.
Produkcja silników elektrycznych o mocy do 50 KW będzie blisko 4 razy większa niż w roku 1949, silników elektrycznych powyżej 50 KW 9 razy większa, transformatorów dla gospodarki energetycznej - 3 razy większa, aparatury rozdzielczej i zabezpieczeniowej wysokiego i niskiego napięcia przeszło 7 razy większa.
Uruchomiona będzie produkcja generatorów do turbin, wielkich silników napędowych dla hutnictwa i przemysłu węglowego, prostowników rtęciowych, wyłączników, odłączników i transformatorów mierniczych na napięcie 60.000-110.000 V, silników i aparatury dla trakcji elektrycznej.
Zostanie dokończona budowa fabryki wielkich maszyn elektrycznych we Wrocławiu. Wybudowana będzie nowoczesna fabryka małych silników elektrycznych o wielkoseryjnej produkcji w Tarnowie. Zostaną rozbudowane i zrekonstruowane istniejące zakłady maszyn elektrycznych. Dokończona będzie budowa fabryki aparatów niskiego napięcia w Toruniu, zostaną zagospodarowane i w pełni wykorzystane odbudowane zakłady aparatów i sprzętu elektrycznego, a także wybuduje się 3 nowe zakłady aparatowe.
W przemyśle kablowym nastąpi rozbudowa i pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnej istniejących zakładów i rozpoczęta budowa nowej kablowni. W przemyśle akumulatorowym nastąpi modernizacja procesów produkcyjnych i uruchomienie nowej produkcji akumulatorów zasadowych. Produkcja żarówek normalnych wzrośnie więcej niż o połowę.
Zostanie silnie rozwinięta produkcja rur świetlnych oraz lamp radiowych. Wybudowana będzie nowa wielka fabryka lamp elektrycznych wraz z hutą baloników żarówkowych w Warszawie. W przemyśle teletechnicznym i radiotechnicznym zostaną rozbudowane istniejące zakłady i wybudowana fabryka central automatycznych oraz wielka nowoczesna fabryka urządzeń radiotechnicznych w Warszawie.
W całym przemyśle metalowym i elektrotechnicznym nastąpi znaczne usprawnienie i intensyfikacja procesów technologicznych, które wyrażą się przede wszystkim w zwiększeniu szybkości skrawania przy szerokim stosowaniu narzędzi z twardych stopów i narzędzi o ujemnym kącie natarcia, w stosowaniu wysokowydajnych obrabiarek i używaniu przy pracy na uniwersalnych obrabiarkach przyrządów i pneumatycznych uchwytów, w rozszerzeniu zakresu spawania i obróbki bezwiórowej, w rozpowszechnieniu montażu taśmowego i stosowaniu gniazd obróbczych, stosowaniu nowoczesnych metod obróbki termicznej, zwłaszcza zaś prądami wysokiej częstotliwości, przechodzeniu na nowe materiały i tworzywa, jak żeliwo ciągliwe oraz stopy cynkowo-aluminiowe. Zostanie przeprowadzona daleko idąca mechanizacja transportu wewnętrznego dla prac wymagających dużego wysiłku fizycznego w szczególności w odlewniach.
16. Na dużą skalę należy rozwinąć chemiczną przeróbkę paliwa. Ilość węgla kamiennego przerabianego chemicznie w koksowniach, wytlewniach i gazowniach wzrośnie do 15% ogólnego wydobycia węgla i stanowić będzie w r. 1955 ok. 15 mil. t. Zostanie zapoczątkowana chemiczna przeróbka węgla brunatnego na drodze jego półkoksowania.
Należy zwiększyć produkcję koksu o 73% i osiągnąć w r. 1955 9,9 mil. ton. W celu pełnego zaspokojenia potrzeb rozwijającego się hutnictwa należy przeszło 2-krotnie zwiększyć produkcję koksu wielkopiecowego, polepszyć jego jakość i dostosować ją do wymagań nowych większych jednostek wielkopiecowych.
Wybudowanych zostanie łącznie w istniejących i nowych koksowniach 16 nowych baterii koksowniczych, szereg stacji mieszalno-mielniczych sortowni oraz fabryk węglopochodnych. Odbudowane zostaną zakłady półkoksowania węgla kamiennego w Blachowni. Uruchomiona zostanie wytlewnia węgla brunatnego w Koninie.
Zakończy się I-szy etap gazyfikacji kraju przez budowę 1.100 km nowych gazociągów dalekosiężnych. Gaz ziemny i koksowniczy doprowadzony będzie do centrum kraju. Ponad 40 miast i osiedli dotychczas niezgazyfikowanych otrzyma gaz dla gospodarstw domowych i przemysłu. Wybudowane będą 2 nowe gazownie miejskie w Białymstoku i Płocku. 25 gazowni nieczynnych zostanie odbudowanych i uruchomionych. Wybuduje się 36 nowych stacji sprężonego gazu do tankowania samochodów przy trasie gazociągów. Zdolność produkcyjna rafinerii osiągnie w r. 1955 - 530 tys. ton przerobu ropy. Uruchomiona zostanie produkcja nowych artykułów naftowych dotąd niewytwarzanych w kraju, a mianowicie olejów silnikowych, selektywnych olejów lotniczych i cerezyny. Zostaną zainstalowane urządzenia selektywnej rafinacji olejów smarowych, do odparafinowania olejów, do odasfaltowania pozostałości ropnych, a także dla zmniejszenia zawartości siarki w benzynie. Wybudowana zostanie 3-stopniowa destylarnia wieżowa.
17. Należy zwiększyć produkcję przemysłu chemicznego przeszło 3,5-krotnie i przekształcić go w oparciu o wykorzystanie bogactw naturalnych kraju w drugi po przemyśle węglowym przemysł narodowy Polski.
Rozbudowany zostanie przemysł nawozów sztucznych, który w r. 1955 wyprodukuje 230,8 tys. ton nawozów azotowych i 250 tys. ton nawozów fosforowych (w przeliczeniu na czysty składnik), tj. przeszło 3 razy więcej aniżeli w r. 1949.
Należy rozbudować istniejące zakłady nawozów sztucznych i zbudować 2 nowe wielkie fabryki nawozów azotowych, jedną nową fabrykę supertomasyny w Nakle i uruchomić kopalnię i zakład przetwórczy soli potasowych w Kłodawie. Należy przeszło 8-krotnie zwiększyć produkcję środków owadobójczych.
Rozbudowane zostaną wydatnie główne działy przemysłu nieorganicznego. Produkcja sody kalcynowej wzrośnie do 389 tys. ton, zaś sody kaustycznej do 162 tys. ton w r. 1955.
Zostaną powiększone istniejące zakłady i wybudowana nowa duża fabryka sody w rejonie Pakości (woj. bydgoskie). Produkcja kwasu siarkowego wzrośnie do 540 tys. ton i osiągnie poziom ok. 2-krotnie wyższy niż w r. 1949. Nowa fabryka kwasu siarkowego w Wizowie na anhydrytach dolnośląskich osiągnie pełną zdolność produkcyjną. Wybuduje się wielką fabrykę kwasu siarkowego na gipsach kieleckich. Przeszło 1/3 całości kwasu siarkowego produkowana będzie w r. 1955 z surowca krajowego.
Zostaną stworzone podstawy wielkiego przemysłu syntezy organicznej i tworzyw sztucznych. W szczególności uruchomiona będzie produkcja syntetycznych paliw, kwasów tłuszczowych, kauczuku, fenolu, octanu celulozy i kaprolaktamu. Zostanie rozbudowany wielki kombinat syntezy chemicznej w Oświęcimiu oraz wytwórnia podstawowych półfabrykatów organicznych w Brzegu (woj. wrocławskie). Rozwinie się w znacznym stopniu przemysł kokso-chemiczny. Przeróbka smoły koksowniczej wzrośnie o 85%. Zapoczątkowane zostanie przetwarzanie smoły z węgla brunatnego. Produkcja sadzy, przede wszystkim dla przemysłu gumowego, zwiększona zostanie do 12 tys. ton w r. 1955.
Produkcja elektrod węglowych zwiększy się prawie 2,5-krotnie, a asortyment ich zostanie uzupełniony przez produkcję elektrod grafityzowanych. Istniejące zakłady przeróbki węglopochodnych będą rozbudowane i zmodernizowane przez ustawienie w nich nowoczesnych agregatów destylacji ciągłej. Odbudowana zostanie wielka wytwórnia węglopochodnych przy wytlewni węgla kamiennego w Blachowni i zbudowana nowa wytwórnia przy półkoksowni węgla brunatnego w Koninie.
Równolegle z rozwojem podstawowego przemysłu chemicznego należy silnie rozwinąć przemysł chemiczny przetwórczy.
Produkcja barwników zwiększy się przeszło 2-krotnie i osiągnie poziom 7,9 tys. ton, przy równoczesnym rozszerzeniu asortymentu i podjęciu produkcji wyższych gatunków. Uruchomiona zostanie nowa fabryka barwników w Sarzynie (woj. rzeszowskie). Produkcja farb i lakierów wzrośnie 4-krotnie, dzięki budowie nowoczesnego zakładu we Wrocławiu.
Produkcja środków leczniczych zwiększy się przeszło 7-krotnie, a jednocześnie poważnie rozszerzy się ich asortyment. Powstaną nowe działy wytwórczości jak syntezy hormonów, witamin i antybiotyków. Produkcja penicyliny wzrośnie do 800 mld. jednostek w r. 1955.
18. W przemyśle materiałów budowlanych należy doprowadzić do 2-krotnego zwiększenia produkcji cementu, do wzrostu produkcji cegły o 271% i wapna budowlanego o 94%. Produkcja wyrobów prefabrykowanych winna wzrosnąć 13-krotnie. Produkcja kamieniołomów wzrośnie przeszło 3-krotnie. Produkcja papy wzrośnie przeszło 2-krotnie, przy czym szczególny nacisk winien być położony na wzrost produkcji papy bitumicznej. Wzrośnie znacznie wydobycie glinek szlachetnych, glin ogniotrwałych, piasku kwarcowego, kaolinu, gipsu i innych surowców mineralnych. Produkcja materiałów ogniotrwałych osiągnie w r. 1955 wysokość 480 tys. ton wyrobów szamotowych, 120 tys. ton wyrobów krzemionkowych i 17 tys. ton wyrobów magnezytowych i dolomitowych. Zostanie wykorzystany w szerszym niż dotąd zakresie żużel wielkopiecowy i kotłowy do celów budowlanych, drogowych, przetwórstwa oraz na podsadzkę dla kopalń węgla. Obok rozbudowy i częściowej modernizacji istniejących fabryk zostaną wybudowane nowe zakłady materiałów budowlanych a w szczególności nowe cementownie w Opolu, Wierzbicy i Rejowcu, duża klinkiernia w Ogrodzieńcu, 2 wielkie stacje przemiałowe w Warszawie i Gdańsku, szereg zakładów elementów prefabrykowanych, jak wytwórnie betonów lekkich, strunowych, wibrowanych, elementów gipsowych i płyt trzcinowych, ponad 50 nowoczesnych zmechanizowanych cegielni, 2 wapienniki, szereg kamieniołomów, fabrykę płyt korkowych, 4 nowe zakłady wyrobów ogniotrwałych, 2 kopalnie kwarcytu, 2 kopalnie gipsu i 2 zakłady przetwórcze gipsu palonego i wysoko wytrzymałościowego. Nastąpi mechanizacja prac wymagających ciężkiej pracy fizycznej i częściowa modernizacja przemysłu. W przemyśle ceramiki czerwonej należy wprowadzić produkcję systemem suchym i półsuchym oraz rozszerzyć stosowanie podgrzewania masy do prasowania przy pomocy pary.
19. W przemyśle ceramiki szlachetnej należy osiągnąć przeszło 2,5-krotny wzrost produkcji porcelany technicznej i elektrotechnicznej, porcelany stołowej o 44% i fajansu stołowego o 113%. Zostaną wybudowane 2 nowe fabryki porcelany elektrotechnicznej w rejonie Sandomierza i Rzeszowa oraz fabryka kamionki kwaso-odpornej w Suchedniowie (woj. kieleckie). Nastąpi wydatna poprawa jakości wyrobów i zmniejszy się procent braków i stłuczeń.
W przemyśle szklarskim należy zwiększyć produkcję szkła okiennego o 40%, szkła do opakowań 2-krotnie, szkła galanteryjnego 3,5-krotnie, szkła do celów naukowych 4-krotnie. Uruchomi się produkcję nie wytwarzanych dotąd artykułów, jak specjalne gatunki szkła budowlanego, włókna szklanego, szkła klejonego i specjalnych gatunków szkieł barwnych. Nastąpi automatyzacja produkcji szkła butelkowego i baloników do żarówek. Zostaną uruchomione 2 nowe huty szkła opakowaniowego w woj. lubelskim i białostockim, jedna huta szkła technicznego w Warszawie, jedna huta szkła galanteryjnego w rejonie Tomaszowa Maz. i jedna huta szkła klejonego w Kunicach (woj. wrocławskie) oraz fabryka włókna szklanego we Wrocławiu.
20. W przemyśle włókienniczym należy zwiększyć produkcję tkanin bawełnianych o 53%, tkanin wełnianych o 53%, tkanin lnianych i pakulanych o 90%, tkanin jedwabnych o 138%, wyrobów dzianych o 174%. Celem ograniczenia importu surowców włókienniczych szczególny nacisk winien być położony na rozwój przemysłu włókien sztucznych oraz roszarnictwa lnu i konopi. Produkcja włókien ciętych osiągnie w r. 1955 - 56,8 tys. ton, sztucznego jedwabiu - 16,6 tys. ton, włókna syntetycznego steelonowego 2 tys. ton i nie produkowanego dotąd jedwabiu octanowego 3,5 tys. ton. W przemyśle włókien sztucznych dokończona będzie rozbudowa istniejących fabryk włókien sztucznych, uruchomione będą 2 fabryki włókien ciętych i nowa wielka fabryka włókna syntetycznego. Zostaną wprowadzone nowe włókniarki typu ciągłego, wskutek czego nastąpi znaczne przyśpieszenie procesu przędzenia i zostanie uzyskane wyrównanie zasadniczych własności fizycznych jedwabiu.
W przemyśle bawełnianym wzrośnie prawie 2-krotnie ilość uruchomionych wrzecion cienkoprzędnych i odpadkowych, a o ok. 25% ilość wrzecion średnioprzędnych. Zostanie uruchomionych ok. 5000 krosien bawełnianych. Moc produkcyjna wykończalni zostanie zwiększona. Dzięki wprowadzeniu apretury niezmywalnej i niemnącej, jak również dzięki udoskonaleniu procesów bielenia i farbowania, poprawi się wykończanie tkanin. Zostanie uruchomionych 8 przeważnie wielooddziałowych zakładów przemysłu bawełnianego w Zambrowie, Ostrowiu Maz., Andrychowie, Piotrkowie, Iłowej, Kościerzynie, Białymstoku i Łomży.
W przemyśle wełnianym wybudowane zostaną 2 nowe zakłady wielooddziałowe w rej. Łodzi i Bielsko-Białej. W produkcji nastąpi oszczędniejsze wykorzystanie surowca.
W przemyśle włókien łykowych nastąpi pełne uruchomienie parku maszynowego, nie wykorzystanego dotąd ze względu na ograniczone możliwości surowcowe. Zostanie wybudowana nowa przędzalnia i tkalnia w Szczytnie.
W przemyśle jedwabniczo-galanteryjnym wzrośnie ilość uruchomionych krosien na jedwab o ok. 40%, o prawie połowę zwiększy się uruchomienie maszyn w tkalniach pluszu i tkanin pokrewnych oraz przeszło 4-krotnie w dziale firanek i koronek. Uruchomione zostaną 4 zakłady jedwabniczo-galanteryjne.
W przemyśle dziewiarskim ilość podstawowych maszyn produkcyjnych wzrośnie o 30%.
W przemyśle artykułów i tkanin technicznych nastąpi 2-krotne zwiększenie ilości maszyn w dziale tkanin technicznych oraz 3-krotne w dziale sieci rybackich. Wybudowane zostaną 3 nowe fabryki.
W przemyśle roszarniczym zwiększy się przeszło 2-krotnie ilość podstawowych maszyn produkcyjnych. Wprowadzone zostaną do produkcji nowoczesne turbiny i pakularki. Zostanie wybudowanych 20 nowych roszarń w okręgach uprawy lnu i konopi. W całym przemyśle włókienniczym zostanie uruchomionych ok. 600 tys. nowych wrzecion i ok. 10 tys. nowych krosien. Usprawnienie procesów produkcyjnych nastąpi w szczególności przez automatyzację krosien, szersze zastosowanie obsługi wielowarsztatowej, zastąpienie napędu zbiorowego przez napęd indywidualny, dalszą mechanizację produkcji i transportu wewnętrznego. Stosowana będzie w szerszym zakresie klimatyzacja sal produkcyjnych i oświetlenie jarzeniowe.
Należy zwiększyć produkcję przemysłu odzieżowego przeszło 3,5-krotnie, poprawić jakość i urozmaicić asortyment wytwarzanej odzieży.
Udział tkanin przerobionych przez przemysł odzieżowy osiągnie w r. 1955 przeszło 50% ogółu tkanin używanych w kraju. Szczególny nacisk położony będzie na wzrost produkcji odzieży zawodowej i ochronnej oraz odzieży i bielizny dla dzieci i młodzieży.
Zbuduje się lub rozpocznie się budowę 8 zakładów konfekcyjnych w Olsztynie, Kartuzach, Rzeszowie, Zamościu, Lublinie, Tarnowie, Bydgoszczy i Kaliszu.
21. W przemyśle skórzanym należy zwiększyć produkcję obuwia skórzanego do 22,2 mil. par, tj. o 175%. Należy poprawić jakość produkowanego obuwia oraz urozmaicić jego asortyment. Wydajność zespołu taśmowego wzrośnie do co najmniej 1.000 par na zmianę. Do produkcji wyrobów galanteryjnych, rymarskich, a także obuwia, szeroko stosowane będą skóry świńskie, których produkcja wzrośnie prawie 2,5-krotnie. W przemyśle garbarskim nastąpi znaczne skrócenie cyklu produkcyjnego, zwiększenie udziału operacji zmechanizowanych i udoskonalenie metod suszenia skóry.
Należy uruchomić oddziały garbarskie budowanego w Nowym Targu kombinatu obuwniczo-garbarskiego, jedną nową garbarnię skór chromowych w woj. białostockim, jedną fabrykę futrzarską w Jordanowie oraz fabrykę ekstraktów garbarskich w Bydgoszczy.
22. W przemyśle gumowym i przetwórstwa tworzyw sztucznych należy zwiększyć przeszło 4-krotnie produkcję opon. Udział produkcji ogumienia trakcyjnego w całej produkcji gumowej wzrośnie do 56%. Zostanie zastosowany na szeroką skalę kord z jedwabiu sztucznego przy produkcji opon zamiast używanego dotąd kordu bawełnianego. Udział regeneratu w produkcji wyrobów gumowych zwiększy się do 25% zużywanego surowca. Unowocześnienie produkcji nastąpi w szczególności przez zastosowanie mieszarek samoczynnych, kalandrów uniwersalnych, wytłaczarek szybkobieżnych i w pełni zautomatyzowanych pras wulkanizacyjnych. Zostanie rozbudowana fabryka opon w Dębicy i inne zakłady przemysłu gumowego, oraz wybudowana nowa fabryka regeneratu w Kole. Należy rozwinąć nową gałąź przemysłu - przetwórstwo mas plastycznych. Zostaną wybudowane 2 nowoczesne fabryki przetwórstwa żywic termo-plastycznych i termo-reaktywnych.
23. W przemyśle drzewnym nastąpi koncentracja i unowocześnienie tartaków, rozbudowa przemysłu chemicznego i fizykochemicznej przeróbki oraz wydatny rozwój przemysłu przetwórczego, a w szczególności meblarskiego.
W r. 1955 czynnych będzie 306 tartaków większych, posiadających właściwe zaplecze surowcowe i dogodne połączenia komunikacyjne. Wybuduje się 9 nowoczesnych tartaków o dużej zdolności przetarcia oraz nowoczesne suszarnie, co znacznie skróci okres składowania drewna. Ilość surowca przypadająca na 1 trak wzrośnie około 70%. Wydajność materiałowa tarcicy osiągnie 67%. Zostanie uruchomiona na szeroką skalę produkcja płyt spilśnionych. Wybudowane będą 3 nowe fabryki płyt spilśnionych w Czarnej Wodzie, Rucianach i Kniecpolu, z których każda składać się będzie z podwójnych zespołów.
W przemyśle drzewnym należy zwiększyć produkcję mebli przeszło 3-krotnie oraz produkcję otworów okiennych i drzwiowych przeszło 9-krotnie. Zostaną wybudowane 4 fabryki mebli stolarskich w Kalwarii Zebrzydowskiej, w Kolbuszowej, Końskim i Bielsku Podlaskim, fabryka mebli giętych i wytwórnia galanterii drzewnej w Radomsku oraz wytwórnia stolarki budowlanej w Ekiertowie (woj. olsztyńskie).
Produkcja zapałek wzrośnie o 28% i wyniesie w r. 1955 320 tys. skrzyń.
Zostaną rozbudowane i zmodernizowane istniejące fabryki zapałek i uruchomiony nowy zakład w Błoniu pod Warszawą.
24. W przemyśle papierniczym należy zwiększyć 2-krotnie produkcję papieru, tj. osiągnąć w r. 1955 - 530 tys. ton. Produkcja papieru winna w pełni zaspokoić pod względem ilości i asortymentu potrzeby w zakresie prasy i wydawnictw książkowych, a także zaopatrzyć przemysł i handel w papier pakowy i techniczny. Jeszcze w silniejszym stopniu należy rozwinąć produkcję celulozy doprowadzając ją do 414 tys. ton w r. 1955. Szczególnie rozwinie się produkcja celulozy siarczynowej z drewna sosnowego.
Uruchomiona zostanie produkcja celulozy wiskozowej, wyjściowego surowca dla produkcji włókien sztucznych. Zwiększona zostanie wydatnie produkcja celulozy słomowej.
Należy ukończyć budowę fabryki celulozy siarczynowej w Niedomicach, uruchomić 2 kombinaty celulozowo-papiernicze w Ostrołęce i Drawskim Młynie, fabrykę celulozy wiskozowej w Jeleniej Górze, odbudować fabrykę celulozy bielonej i wiskozowej w Kostrzyniu, uruchomić w Skolwinie fabrykę celulozy słomowej i papieru gazetowego.
Nastąpi modernizacja procesów technologicznych i urządzeń wytwórczych. W szczególności znajdzie zastosowanie korowanie drewna metodą hydrauliczną względnie systemem łańcuchowym. Warzelnie celulozowe przystosowane będą do regeneracji ciepła i dwutlenku siarki. Nastąpi przejście od okresowego do ciągłego systemu bielenia celuloz i stosowanie wibracyjnych aparatów sortowniczych. Dla uzyskania jednostajnej gramatury papieru będą stosowane automatyczne regulatory konsystencji i temperatury ciśnienia. Będzie stosowane oczyszczanie masy papierniczej przez zastosowanie ssących wałów. W przemyśle papierniczym przetwórczym nastąpi stopniowa wymiana przestarzałego parku maszynowego na nowoczesne maszyny, przystosowane do pracy ciągłej.
25. W przemyśle graficznym należy zwiększyć produkcję przeszło 2-krotnie. Dokończona będzie budowa dużego, nowoczesnego kombinatu wydawniczo-drukarskiego Domu Słowa Polskiego oraz nowej drukarni naukowo-technicznej w Warszawie. Nastąpi typizacja i częściowo modernizacja istniejących drukarni. Powstanie szereg nowych drukarni typu powiatowego, miejskiego i wojewódzkiego. Rozmieszczenie drukarń dokonane będzie zgodnie z politycznymi, kulturalnymi i gospodarczymi potrzebami terenu. Zostanie w szerszym niż dotąd zakresie stosowana nowoczesna technika drukarska, a zwłaszcza działy offsetowe, które powiększą produkcję blisko 6-krotnie, co umożliwi wzrost wydawnictw wielobarwnych.
26. W oparciu o wydatne zwiększenie upraw roślin przemysłowych należy rozwinąć przemysł przetwórczo-rolny i spożywczy i zwiększyć jego produkcję o 100%.
Dzięki rozszerzeniu plantacji buraka cukrowego oraz wybudowaniu 2 nowych cukrowni w województwach wschodnich należy osiągnąć w r. 1955 produkcję 1,1 mil. ton cukru, tj. wzrost o 48%. Nastąpi częściowa modernizacja istniejących cukrowni, a w szczególności zmechanizowany zostanie szereg pracochłonnych robót.
W przemyśle przetwórczo-tłuszczowym należy zwiększyć produkcję oleju jadalnego do 25 tys. ton, tj. o 194%, mydła do prania do 88,1 tys. ton, tj. o 111%.
Nastąpi modernizacja zakładów, w szczególności w zakresie lepszego wykorzystania surowca, przez całkowite przejście z systemu tłoczniowego na system ekstracji ciągłej oraz przez rozbudowę działów rozszczepiania tłuszczów. Znaczny wzrost zaopatrzenia przemysłu tłuszczowego w surowce krajowe umożliwi zmniejszenie importu nasion oleistych i innych tłuszczów.
Rozbudowane zostaną istniejące zakłady oraz uruchomione 3 kombinaty olejarsko-mydlarskie w Klemensowie (woj. lubelskie), w rejonie Białegostoku i Mątwach, 1 nowy zakład olejarski w Brzegu oraz 1 fabryka mydła w rejonie Krakowa.
W przemyśle mięsnym należy zwiększyć ubój w rzeźniach do 952 tys. ton mięsa i produkcję wyrobów mięsnych do 375 tys. ton, tj. o 223%. Zostaną zbudowane 3 nowe zakłady mięsne w Warszawie, Łodzi i Krakowie oraz 8 nowych rzeźni i przetwórni mięsa w Białymstoku, Łomży, Zamościu, Ostrowcu, Ełku, Mławie, Kraśniku i Kaliszu.
Zwiększy się znacznie sieć zakładów utylizacyjnych.
W zakresie chłodnictwa należy uruchomić 21 nowych chłodni i rozbudować 3 chłodnie istniejące oraz rozpocząć budowę dalszych 4 chłodni. Powierzchnia składowa wszystkich chłodni powiększy się 5, 2-krotnie i wyniesie 195 tys. m2.
W przemyśle mleczarsko-jajczarskim należy zwiększyć produkcję mleka konsumpcyjnego do 982 mil. l, a masła do 116 tys. ton. Należy rozbudować sieć mleczarń na terenie całego kraju oraz wybudować zakłady wytwarzające mleko w proszku o produkcji 8.900 ton.
W przemyśle młynarskim nastąpi częściowa automatyzacja i mechanizacja procesów w zakresie przemiału oraz usprawnienia systemu czyszczenia zbóż. Wybuduje się nowe młyny i kaszarnie o charakterze przemysłowym w województwach centralnych i wschodnich.
W przemyśle ziemniaczanym zainstaluje się szereg nowoczesnych urządzeń celem podniesienia jakości produkcji i zmniejszenia odpadków. Uruchomi się 2 fabryki przerobu ziemniaków na ziemiach wschodnich.
W przemyśle spirytusowym i innych przemysłach produkujących spirytus należy zwiększyć produkcję spirytusu surowego (100% do 214,6 mil. l, a spirytusu odwodnionego do mieszanek motorowych 4-krotnie. W gorzelniach przemysłowych nastąpi zwiększenie wydajności spirytusu z melasy przez zainstalowanie krytych kadzi zamiast dotychczas stosowanych otwartych. Celem skrócenia czasu przebiegu procesu fermentacyjnego stosowana będzie fermentacja ciągła. Straty alkoholu zostaną obniżone o 20%. Zwiększone zostanie wykorzystanie produktów ubocznych i odpadkowych. 29 gorzelni rolniczych, znajdujących się obecnie w okręgach deficytowych w ziemniaki, zostanie przeniesionych do województw bogatych w surowiec ziemniaczany na ziemiach wschodnich.
W przemyśle fermentacyjnym należy zwiększyć produkcję piwa do 600 mil. l, tj. o 150% słodu do 105 tys. ton, tj. o 140%, a wina do 35,4 mil. l, tj. blisko 4-krotnie.
Wybudowane zostaną 2 nowe browary w tym jeden w Warszawie i jeden w Białymstoku oraz dwie nowe samoistne słodownie.
W przemyśle owocowo-warzywnym należy wybudować 15 nowych dużych przetwórni owocowo-warzywnych.
W przemyśle tytoniowym należy zwiększyć produkcję papierosów do 30 mld. sztuk, tj. o 41%. Nastąpi wzrost produkcji tytoniu wyfermentowanego. Powstanie 5 nowych zakładów uprawy tytoniu, a także wykończona zostanie nowa wytwórnia papierosów w Czyżynach pod Krakowem.
Należy zwiększyć produkcję zielarską, która obejmie między innymi dotychczas nie produkowane w Polsce lub produkowane w małym zakresie olejki i barwniki roślinne.
W przemyśle solnym należy zwiększyć udział soli białej w ogólnej produkcji soli kamiennej do 81%. Udział soli warzonej wzrośnie do 36% ogólnej produkcji soli.
Wybuduje się nowy szyb w Wapnie na Kujawach.
W przemyśle cukierniczym nastąpi znaczna mechanizacja procesów produkcyjnych oraz modernizacja przemysłu. Powstaną 4 nowe wytwórnie cukierków i pieczywa cukierniczego: w Lublinie, w Białymstoku, we Wrocławiu i woj. katowickim.
W przemyśle surogatów kawowych należy zwiększyć produkcję namiastek kawowych do 40 tys. ton, tj. o 39%. Wybuduje się nową fabrykę kawy w Lublinie.
W przemyśle kosmetycznym należy zwiększyć produkcję 6-krotnie przy położeniu szczególnego nacisku na poprawę jakości i zwiększenia asortymentu. Wybuduje się 5 wytwórni mydła toaletowego i artykułów kosmetycznych.
W zakresie uspołecznionego rybołówstwa morskiego nastąpi zwiększenie połowów ryb do 160 tys. ton, tj. o 542%. Połowy pozabałtyckie wzrosną do 89 tys. ton, tj. 6-krotnie. W celu wykonania tego zadania oraz rozszerzenia przetwórstwa rybnego odbuduje się zniszczone porty rybackie i zbuduje się nowy port rybacki w Świnoujściu, zwiększy się stan taboru rybołówstwa o statki o ogólnej zdolności połowowej 114 tys. ton. Rozbudowane będą hale rybne w dużych portach. Chłodnie rybne będą powiększone w ten sposób, aby ogólna powierzchnia wyniosła w 1955 r. ponad 17 tys. m2. Przy chłodniach urządzi się zamrażalnie i fabryki lodu