Gdańsk - pasożyt

[jan]

Gdańsk piękny i bogaty – pasożyt na I Rzeczypospolitej

Gdańsk dopiero w PRL-u sał się miastem myślą, mową i krwią związanym z Polską.
(sprowokował mnie do napisania tego tekściku wczorajszy świetny wykład Kazimierza Jaśkiewicza,
ale to co napiszę, nie będzie polemiką z nim, nie będzie prezentacją jego poglądów,
będzie to MOJE zdanie – i tylko do mnie, proszę, z pretensjami i polemikami)

Były czasy, kiedy Gdańsk w ramach państwa krzyżackiego urósł w dostatek na tyle,
że żelazna krzyżacka ręka zaczęła mu ciążyć.
Już po Grunwaldzie wydawało się gdańskiemu patrycjatowi, że da się zrzucić krzyżackie jarzmo
i poddać się władcom Polski, ale mrzonki te gwałtownie przerwali Krzyżacy,
skracając o głowę przedstawicieli żądnego wolności i zysków patrycjatu,
i nakładając na swych poddanych wielkie ciężary, by odbudować mocno nadwerężoną przez Grunwald potęgę.

Niemiłosierny ucisk spowodował bunt i prośbę do Kazimierza Jagiellończyka, króla Polski,
o włączenie ziem Państwa Krzyżackiego pod koronę polskiego władcy.
Spowodowało to wojnę trzynastoletnią, kiedy to poszczególne zamki i miasta przechodziły z rąk do rąk.
Polska była biedna, siła władcy mocno ograniczona – miasta pomorskie,
Gdańsk przede wszystkim, były bogate i zdeterminowane, by pod krzyżackie panowanie nie wrócić.

Za pieniądze gdańskie Polska wygrała wojnę trzynastoletnią,
ale za te pieniądze Gdańsk pozyskał przywileje, które pozwoliły w krótkim czasie powetować sobie straty.
I stać się, z polską szlachtą wespół, pasożytem na narodzie i państwie polskim.

Pod polską koroną samorządny i prawie niepodległy Gdańsk rósł w bogactwo,
kierując się interesem własnym, zwalczając niewygodną mu politykę morską kolejnych królów,
którzy próbowali to czy owo ustanowić, ale ze śmiercią króla umierała jego polityka.
Interes Gdańska był nieustający.
jan urbanik

[Fordor]

Znamy, znamy – Gdańsk Chłańsk, ale…
Zespół mieszkańców dzięki swej zaradności, umiejętnościom uzyskał ważną pozycję przy ujściu Wisły, ale mogło wyglądać to całkiem inaczej – mógł czepiać się klamki królewskiej i wyglądać, co kto sypnie.

Dalekowzroczna polityka Kazimierza Jagiellończyka wzmacniająca północne rubieże dała solidne podwaliny pod rozwój, z czego gospodarny Gdańsk skorzystał i nie odwdzięczał się z reguły niewdzięcznością czy niewiernością, mimo, ze Polska zafundowała sobie samobójczą politykę w postaci wyboru królów z obcych dynastii, wojen dynastycznych osłabiających państwo, wyłączenie siebie z korzystnych przemian mentalnych związanych z reformacją, niereformowanie gospodarki i trzymanie się ekstensywnej formy gospodarowania. Jak odczuwał to Gdańsk, który słynął z rozwoju rzemiosła, nauki, kultury i sztuki? Jak odczuwali to światli obywateli całego państwa?

Gdańsk czuł się częścią Polski, odczuwał też konsekwencje stąd wynikające i związane z obroną Polski, prowadzeniem wojen, kontrybucjami, przemarszami wojsk, niszczeniem dorobku. Gdy został włączony w obręb państwa pruskiego, stał się na długie lata miastem peryferyjnym, ośrodkiem administracyjno-wojskowym. Powrót do ojczyzny dał mu następną szansę. Jedynie pozytywna, światła spuścizna pokoleń powinna stać się dla wszystkich kierunkowskazem.

Defektem królów było nietworzenie trwałych zespołów doradczych w poszczególnych dziedzinach życia społecznych, niewymaganie od nich umiejętnych rozwiązań i działań, doraźność związana z wyborem na tron. Król miał reprezentować i pomagać, a rządzić i pracować trwały społeczny umysł, ludzie.