POLACY ZE WSCHODU - WYBITNI MYŚLICIELE
Posted: Mon Dec 06, 2010 2:48 pm
TADEUSZ ZIELIŃSKI (1859-1944):
"INGENIUM VIX IN SINGULA SAECULA CADENS"
(Jerzy Kowalski [1893-1948], "Eos" 1946);
"NAJWYBITNIEJSZY FILOLOG KLASYCZNY,
JAKIEGO POLSKA W SWEJ HISTORII WYDAŁA"
(Kazimierz Kumaniecki [1905-1977], "Meander" 1959).
Urodził się w majątku Skrzypczyńce koło miasta Humań (Podole Bracławskie -
ziemia I Rzeczypospolitej Polskiej, zagarnięta przez Rosję w II rozbiorze Polski).
Do czasów studenckich jego miejscem zamieszkania był carski, rosyjski Petersburg.
Syn prawnika, z domu wyniósł biegłą znajomość polszczyzny, francuszczyzny i łaciny,
a samodzielnie nauczył się rosyjskiego, niemieckiego, greckiego, angielskiego i włoskiego.
Nie uczył się w żadnej szkole rosyjskiej - ukończył niemieckie gimnazjum w Petersburgu,
a potem udał się na uniwersytet do saskiego Lipska (Leipzig), gdzie doktoryzował się
na podstawie pracy "Die letzten Jahre des zweiten punischen Kriegs" (1880).
Studia uzupełniał w bawarskim Monachium (München) i austriackim Wiedniu (Wien).
W latach 1881-1889 odbywał podróże naukowe po Italii i Grecji, przerywane
uzyskaniem magistra na uniwersytecie w Petersburgu (1883), a doktoratu
na niemieckojęzycznym uniwersytecie w należącym do Rosji inflanckim
Dorpacie (dziś: estońskim Tartu), tego ostatniego na podstawie pracy
"Die Gliederung der altattischen Komödie" (1885).
Napisał KILKASET PRAC, z których większość do dziś zachowała świeżość:
- "Cicieron w istorii jewropiejskoj kultury", 1896
("Cycero w historii kultury europejskiej", 1970);
- "Cicero im Wandel der Jahrhunderte", 1897;
- "Chudożestwiennaja proza i jeja sud'ba", 1898
("Proza artystyczna i jej losy", 1924);
- "Driewnij mir i my", 1901
("Świat antyczny i my", 1922),
KSIĄŻKA TŁUMACZONA NA 17 JĘZYKÓW;
- "Motiw rozłuki. Owidij - Szekspir - Puszkin", 1903
("Motyw rozłąki. Owidiusz - Szekspir - Puszkin", 1970);
- "Iz żizni idiej" 1-4, 1905-1910
("Z życia idei" I-II, 1925-1939);
- "Anticznaja Lenora", 1906
("Antyczna Lenora", 1972);
- "Fridrich Nicsze i anticznost'", 1912
("Antyk Nietzschego", 1931);
- "Filarecka poezja Mickiewicza", 1916 (<<MYŚL NARODOWA>>, Petersburg);
- "Uwagi nad 'Grażyną'", 1916 (<<MYŚL NARODOWA>>, Petersburg);
- "Idea Polski w dziełach Sienkiewicza", 1917 (<<WIESTNIK JEWROPY>>, Petersburg);
- "Irezjona. Klechdy attyckie" 1-2, 1922;
- "La legende de la toison d'or", 1924
("Legenda o złotym runie", 1972);
- "Homer - Wergiliusz - Dante", 1925;
- "Włościaństwo w literaturze polskiej" [o Reymoncie], 1929;
- "Mania twórcza", 1931;
- "Wstęp do 'Wykładów lozańskich' Mickiewicza", 1936;
- "Les derniers jours d'Ovide en Dobrudja", 1939/1940
("Ostatnie dni Owidiusza w Dobrudży", 1972).
Znany jest głównie jako autor popularyzatorskiego cyklu "ŚWIAT ANTYCZNY":
- Starożytność bajeczna (1930, 1957 i nast.);
- Grecja niepodległa (1933, 1958 i nast.);
- Rzeczpospolita rzymska (1935, 1958 i nast.);
- Cesarstwo rzymskie (1938, 1995).
Był też autorem słynnego cyklu religioznawczego "RELIGIE ŚWIATA ANTYCZNEGO":
I. Religia starożytnej Grecji (ros. 1917, pol. 1921);
II. Religia hellenizmu (ros. 1922, pol. 1925);
III. Hellenizm a judaizm 1-2 (1927) -
- "UWAGA"! "ANTYSEMITYZM"!!!
IV. Religia rzeczypospolitej rzymskiej, I (1933);
V. Religia rzeczypospolitej rzymskiej, II (1934);
VI. Religia cesarstwa rzymskiego (1999);
VII. Chrześcijaństwo antyczne (1999).
Posiadał DOKTORAT HONORIS CAUSA uniwersytetów w miastach:
Ateny, Groningen, Oksford, Wilno, Warszawa, Kraków, Poznań,
Lwów, Brno, Paryż, Bruksela.
Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Akademii Rosyjskiej (po H. Sienkiewiczu),
Akademii Bawarskiej, Brytyjskiej, Czeskiej.
Cenił takich literatów obcych, jak:
Molier, Hugo, Zola;
Puszkin, Gogol, Turgieniew;
Schiller, Goethe, Eschenbach;
Shakespeare, Scott, Dickens;
Dante.
Cenił też takich literatów polskich, jak:
Adam Mickiewicz, Henryk Sienkiewicz;
Wacław Berent, Jerzy Szaniawski;
Ludwik Hieronim Morstin, Jan Parandowski;
poeci grupy "Skamander", Teodor Parnicki.
Podczas I Wojny Światowej opowiadał się za powstaniem niepodległej Polski,
przewodniczył Polskiej Radzie Szkolnej w Rosji,
po Traktacie Ryskim (1921) wrócił do Polski,
gdzie od 1922 roku był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego
(np. w roku 1933 protestował przeciw zniesieniu autonomii uniwersytetów
przez tzw. "sanację" czyli po prostu piłsudczyznę).
We wrześniu 1939 roku, uciekając z płonącego mieszkania
(w którym wszystko stracił) doznał ataku paraliżu.
Jego przyjaciele załatwili mu wówczas wyjazd na kurację
do uzdrowiska Schöndorf koło Monachium (Bawaria),
gdzie dokończył "Religie świata antycznego",
a następnie zmarł.
"INGENIUM VIX IN SINGULA SAECULA CADENS"
(Jerzy Kowalski [1893-1948], "Eos" 1946);
"NAJWYBITNIEJSZY FILOLOG KLASYCZNY,
JAKIEGO POLSKA W SWEJ HISTORII WYDAŁA"
(Kazimierz Kumaniecki [1905-1977], "Meander" 1959).
Urodził się w majątku Skrzypczyńce koło miasta Humań (Podole Bracławskie -
ziemia I Rzeczypospolitej Polskiej, zagarnięta przez Rosję w II rozbiorze Polski).
Do czasów studenckich jego miejscem zamieszkania był carski, rosyjski Petersburg.
Syn prawnika, z domu wyniósł biegłą znajomość polszczyzny, francuszczyzny i łaciny,
a samodzielnie nauczył się rosyjskiego, niemieckiego, greckiego, angielskiego i włoskiego.
Nie uczył się w żadnej szkole rosyjskiej - ukończył niemieckie gimnazjum w Petersburgu,
a potem udał się na uniwersytet do saskiego Lipska (Leipzig), gdzie doktoryzował się
na podstawie pracy "Die letzten Jahre des zweiten punischen Kriegs" (1880).
Studia uzupełniał w bawarskim Monachium (München) i austriackim Wiedniu (Wien).
W latach 1881-1889 odbywał podróże naukowe po Italii i Grecji, przerywane
uzyskaniem magistra na uniwersytecie w Petersburgu (1883), a doktoratu
na niemieckojęzycznym uniwersytecie w należącym do Rosji inflanckim
Dorpacie (dziś: estońskim Tartu), tego ostatniego na podstawie pracy
"Die Gliederung der altattischen Komödie" (1885).
Napisał KILKASET PRAC, z których większość do dziś zachowała świeżość:
- "Cicieron w istorii jewropiejskoj kultury", 1896
("Cycero w historii kultury europejskiej", 1970);
- "Cicero im Wandel der Jahrhunderte", 1897;
- "Chudożestwiennaja proza i jeja sud'ba", 1898
("Proza artystyczna i jej losy", 1924);
- "Driewnij mir i my", 1901
("Świat antyczny i my", 1922),
KSIĄŻKA TŁUMACZONA NA 17 JĘZYKÓW;
- "Motiw rozłuki. Owidij - Szekspir - Puszkin", 1903
("Motyw rozłąki. Owidiusz - Szekspir - Puszkin", 1970);
- "Iz żizni idiej" 1-4, 1905-1910
("Z życia idei" I-II, 1925-1939);
- "Anticznaja Lenora", 1906
("Antyczna Lenora", 1972);
- "Fridrich Nicsze i anticznost'", 1912
("Antyk Nietzschego", 1931);
- "Filarecka poezja Mickiewicza", 1916 (<<MYŚL NARODOWA>>, Petersburg);
- "Uwagi nad 'Grażyną'", 1916 (<<MYŚL NARODOWA>>, Petersburg);
- "Idea Polski w dziełach Sienkiewicza", 1917 (<<WIESTNIK JEWROPY>>, Petersburg);
- "Irezjona. Klechdy attyckie" 1-2, 1922;
- "La legende de la toison d'or", 1924
("Legenda o złotym runie", 1972);
- "Homer - Wergiliusz - Dante", 1925;
- "Włościaństwo w literaturze polskiej" [o Reymoncie], 1929;
- "Mania twórcza", 1931;
- "Wstęp do 'Wykładów lozańskich' Mickiewicza", 1936;
- "Les derniers jours d'Ovide en Dobrudja", 1939/1940
("Ostatnie dni Owidiusza w Dobrudży", 1972).
Znany jest głównie jako autor popularyzatorskiego cyklu "ŚWIAT ANTYCZNY":
- Starożytność bajeczna (1930, 1957 i nast.);
- Grecja niepodległa (1933, 1958 i nast.);
- Rzeczpospolita rzymska (1935, 1958 i nast.);
- Cesarstwo rzymskie (1938, 1995).
Był też autorem słynnego cyklu religioznawczego "RELIGIE ŚWIATA ANTYCZNEGO":
I. Religia starożytnej Grecji (ros. 1917, pol. 1921);
II. Religia hellenizmu (ros. 1922, pol. 1925);
III. Hellenizm a judaizm 1-2 (1927) -
- "UWAGA"! "ANTYSEMITYZM"!!!
IV. Religia rzeczypospolitej rzymskiej, I (1933);
V. Religia rzeczypospolitej rzymskiej, II (1934);
VI. Religia cesarstwa rzymskiego (1999);
VII. Chrześcijaństwo antyczne (1999).
Posiadał DOKTORAT HONORIS CAUSA uniwersytetów w miastach:
Ateny, Groningen, Oksford, Wilno, Warszawa, Kraków, Poznań,
Lwów, Brno, Paryż, Bruksela.
Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Akademii Rosyjskiej (po H. Sienkiewiczu),
Akademii Bawarskiej, Brytyjskiej, Czeskiej.
Cenił takich literatów obcych, jak:
Molier, Hugo, Zola;
Puszkin, Gogol, Turgieniew;
Schiller, Goethe, Eschenbach;
Shakespeare, Scott, Dickens;
Dante.
Cenił też takich literatów polskich, jak:
Adam Mickiewicz, Henryk Sienkiewicz;
Wacław Berent, Jerzy Szaniawski;
Ludwik Hieronim Morstin, Jan Parandowski;
poeci grupy "Skamander", Teodor Parnicki.
Podczas I Wojny Światowej opowiadał się za powstaniem niepodległej Polski,
przewodniczył Polskiej Radzie Szkolnej w Rosji,
po Traktacie Ryskim (1921) wrócił do Polski,
gdzie od 1922 roku był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego
(np. w roku 1933 protestował przeciw zniesieniu autonomii uniwersytetów
przez tzw. "sanację" czyli po prostu piłsudczyznę).
We wrześniu 1939 roku, uciekając z płonącego mieszkania
(w którym wszystko stracił) doznał ataku paraliżu.
Jego przyjaciele załatwili mu wówczas wyjazd na kurację
do uzdrowiska Schöndorf koło Monachium (Bawaria),
gdzie dokończył "Religie świata antycznego",
a następnie zmarł.