550-ta rocznica bitwy na Zalewie Wiślanym

[Fordor]

15 września 1463 roku rozegrała się na Zalewie Wiślanym, zwanym też Świeżym, bitwa między wojskami gdańsko-elbląskimi a krzyżackimi. Miała ona decydujące znaczenie dla toczącej się wojny trzynastoletniej (1454-1466), bowiem praktycznie zadecydowała o zwycięstwie Polski i Gdańska.
Bezpośrednią przyczyną dojścia do potyczki była krzyżacka próba przyjścia z pomocą oblężonemu przez gdańskie łodzie i galary miastu Gniew (zdobycie tej twierdzy wiązało się z kontrolą Wisły). Z tej przyczyny wielki mistrz Ludwik von Erlichshausen zorganizował flotę, która składała się 44 łodzi i galarów. Miała ona wspomóc siły lądowe, które miały nadciągnąć z zachodu. Gdańsk nie pozostał obojętny na te plany. Młodszy rajca Maciej Kolmener wraz z wypróbowaną załogą (m.in. ze znanym szyprem Wincentym Stolle) został wysłany w celu pokrzyżowania planów wielkiego mistrza. Zapalował on częściowo Wisłę Elbląską (Szkarpawę) i ustawił galar z basteję, który obsługiwała dziesięcioosobowa, uzbrojona załoga. Ta zapora spełniła swoje zadanie, bowiem wielki mistrz nie zdecydował się na walkę oczekując na pomoc wojsk lądowych, wycofał się zatem z rejonu Żuławek z powrotem na Zalew Wiślany. Kolmener popłynął za nim powoli i na wodach Zalewu połączył swoje siły z flotą elbląską, którą dowodził Jakub Vochs. Łącznie dysponowali oni teraz co najmniej 30 łodziami i zdecydowali się na akcję zaczepną w okolicy 10 km na północ od Elbląga, na wysokości Suchacza. 15 września 1463 roku rozpoczęli walkę poprzez okrążenie floty krzyżackiej i walkę w abordażu. Zakończyła się ona pełnym zwycięstwem. Flota krzyżacka została zniszczona, a wielkiemu mistrzowi z trudem udało się uciec. Lądowe wojska krzyżackie na wieść o zwycięstwie wycofały się na zachód, gdańszczanie zdobyli 305 jeńców, a elblążanie – 240. Szala zwycięstwa przechyliła się po tej bitwie na stronę polską, sam Gniew zaś skapitulował 1 stycznia 1464 roku.
Dzięki wojnie trzynastoletniej Gdańsk uzyskał pole do rozwoju, a jego wysiłek militarny i finansowy został sowicie nagrodzony, między innymi poprzez nadanie posiadłości ziemskich (przywileje Kazimierza Jagiellończyka).

Na podstawie: Historia Gdańska. Pod red. Edmunda Cieślaka. T. 2. Gdańsk 1982, Wydawnictwo Morskie
http://www.portel.pl/artykul.php3?i=67865