Człowiek - motor i hamulcowy postępu

[jan]

Myśl ludzka nie ma granic, nie obowiązuje jej znajomość realiów życia -
żelaznych praw przyrody i realiów społecznego bytu, znajomość społecznego doświadczenia.

Prawa przyrody ludzkość poznała z ich skutków, których od tysiącleci doświadczamy na co dzień.
Kumulacja wiedzy i doświadczeń pokoleń gwałtownie przybiera na sile od XIX wieku,
kiedy gwałtownie zaczęło się doskonalić instrumentarium badawcze na skutek kolejnych skoków technologicznych.

Hamulcowym postępu jest człowiek,
którego zwierzęca natura jest produktem ślamazarnego ale nieubłaganego procesu ewolucji
- i inna nie będzie.
Postęp społeczny jest stosunkowo wolny, ma dużą bezwładność.
Bywają gwałtowne ruchy społeczne, ale po nich wzburzony nurt uspokaja się
i rzeka życia społecznego toczy się dalej w lekko zmodyfikowanej formie,
na skutek włączania w jej nurt nowych doświadczeń.